GAZETA Wielkiegofjrafjnrai Xiestwa ZNAfSKIE Nakładem Drukarni Nadworney W. De ker a i spółki. - Redaktor: AssessorKaabski. Jg 77. W Sobotę dnia 24. Września 1825. Doczytelnikówgazety. Z kończącym się trzecim kwartałem przYpominamy, u. prenumerata imeróroczna dla tuttyszYih czytelników wynosi: za polską gazetę , I Tal. 19f śgr t za niemiecką s. 1 7)1( *" dla zamieyscowych czYtelników: za polską. 2 Tal. za niemiecką . l 18 śgr. g fen. Zamieyscowi czytelnicy odbierać będą za tę cenę gazety na wszystkich Król. Urzędach Pocztowych w całey Monarchii. Na exemplarz gazety na kancellatyinym papierze podwyższa się cena kazdey gazety o 15 igr. Poznań dnia 31. Września 1825. Expedycya Gazet W Dekira l Spółki. WiadolDości kratowe« że. >odiecha["«»>«'« o wpół do smey ranrrey,n; i stanąfo godzinieBteywieczomóy W Ko«__,,»* _" łoBU, gdzie był witany od wyższych władz weyskowych, Arcybiskupa i pierwszych osób Z KobIerrc dnia 13. Września. cywilnych. Dnia 10. opuścił Król Kolonią, i Dnia 8< BU b. przybył N. Król o wpół do przybył z południa o wpół do 3ciey do Ko$mćy wieesorniy do Werl, przenocował tara- bIelIc, gdzie był przyimowany wewćm pa i cywilnych. W. Xią-źę Badeński, W. Xiąźę Konstanty Rossyiski, Ich Królewicz. MMcie. Clarence, Cambridge i Cumberland, JO. Xiąź<ę N assa u, tudzież wielu Austryackich, Angielskich, Duńskich, Bawarskich, Wirtembergskich, Badeńskkh, Hessendarmstadzkich i N assauskich wyiszych Oficerów, zjechali się tu byli, aby być przytomnymi rewii zebranego w tuteyszey okolicy ggo korpusu armii, złożonego z 30stu batalionów piechot y, 98 szwadronów iazily i 50 dział. N. Krół zaraz po przybyciu swoiem przyjmował i oddawał nawzaietn odwiedziny tym Naydostoynieyszym Osobom. Na wieczór urado«any był N. Pan niespodzianem przybyciem doStoyney córki Swoiey N .Xięźniczki Fr) der\ki Niderlandzkiey i iey Małżonka, Dnia 11. o wpół do gtey zrana udał się N. Król, Xiąźęta i obecni tu obcy dostoy ni Panowie na plac niedaleko miasta, gdzie gmy korpus pod dowództwem Generała iazdy Borstel stał w paradzie uszykowany. N. Krolprzeiechal wzdłuż czoła, i rozkazał woysku przeciągnąć przed Sobą, poczem toż utworzyło czworobok. N. Król, i wszyscy naydosioynieysi Panowie i t. d. zbliżyli się ku wystawionemu na wschód słońca ołtarzowi, i przytomni byli naboień6twu, po którern udali się <)o miasta. W południe był u Króla wielki obiad, na który zaproszeni b)li N aydosioynieysi Panowie i t d. Popołudniu zwiedził N. Pan w towarzystwie Swoiey familii i Generała-Porucznika Rauch warownią Ehrenbrei tsttin, a na wieczór Królewscy i obcy Xiąźęta i Xieinlczki zaszczycili swą obecnością, bal dany przez miasto. Dnia tg. o wpół do gtey udał się N. P an na plac manewrów 8go korpusu, gdzie w obecności wszystkich naydostoynieyszych osób wykonane zostały obroty ku naywyższemu upodobaniu. W południe był znowu obiad u N. Króla. Dziś rano był N. Król na manewrze, i obiadował w gronie familii. W. Xiążę Baderfski, W. Xiążę Konstanty i Xiąię Cumberland porozieżdżali się w ciągu dnia dzisieyszego. N. Król wsiądzie iutro na statek parowy i popłynie nim do Kolonii, zkąd powozem puści »ię w dalszą drogę do Akwisgranu, gdzie nrjtenocowawasy, poiedzie naaaiutrz do Brurelli, Z Magdeburga dnia 16.Września. Dziś około pół do osmey wieczornćy przybył tu powracaiący znad Renu, Jego Królewiczoska Mość, nasz ukochany N astępca tron u, i krótko zabawiwszy, puścił się w dalsza, drogę do Berlina. Wiadomości zagraniczne. Królestwo Polskie. Z Warszawy dnia 18. Września. Wczoray w uroczystość imienin N. Cesarzowey i Królowey Elżbiety, odbyło się solenne nabożeństwo w kościele Metropolitalnym. Celebrował JW. JX, Burzyński, Senator, Biskup Sandomierski, wobec JW. JX. Prymasa i wszelkich władz rządowych. Wieczorem oświecono miaeto. N. Pan raczył nadać tytuł Hrabiego, JW. Piotrowi Szeliga Bielińskiemu, Senatorowi Woiewodzie Król. Polskiego. - N. Pan raczył ozdobić orderem S.Stanisława IHklassy, J P. Jana Swendorskiego, b. Sekretarza Króla Stanisława Augusta, a klassy IV. J J P P. N arcyza Jelonkowskiego, Podsekretarza w Sekretery acie stanu, i Tymoleona Palczewskiego, Doktora med. i chir. Z Petersburga donoszą, ie N. Pan dnia 1. b. nr. wyiechał do Taganrogu, a za dni kilka późnióy, tamie uda się N. Cesarzowa El« ibieta. Prałat Metrop. Warszawskiey, X. Xawery Szaniawski, szczęśliwie powrócił z Rzymu do Warszawy. Wyszedł z druku "Pamiętnik umieiętności, sztuk i nauk" (Nr. 2gi), wktórym znayduiąsi$ uczone rozprawy Łewockiego, Garbińskiego, Krzyżanowskiego, Janickiego, Skrodzkiego, J arockiego, Miłego , Wagi, Kitaiewskiego i Gołębiowskiego. To piękne dzieło (również iak Nr. iszy) przedaie się po zł. 6. w księgarniach Brzeziny i Sztebkra. Dnia 18- z. m we wsi Śrebrney wOhwodzie Łomżyńskim, powstałagwałtowna burza, w czasie ktorey piorun zabił T a Q dziewczynkę, frę,d$c$ W polu. tnich targach tutejszych płacono za korzec żyta po zł. 9 i poł. Pszenicy zł. 16. J ęczmienia od 7 i pół do 8- Owsa od 4 i poł do 5. Siana furę iednokonnąod & do 15, parokonną ed tAdoij. Słomy furę,zwyczaynąod 4 ipół do &z P ł o c k a dnia 14» Września. Zbliżył się nakoniec dzień 12. b. m., przeznaczony na pochowanie zwłok dwóch M 0narchów Polskich, Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego, w kościele Katedralnym Płockim wynalezionych, ł postawienie pomnika, kosztem JW. Prażmowskiego, Biskupa Płockiego, Senatora Królestwa Po!», · wzniesionego. Na katafalku gustownie i pod zarządem W. Vogla, Profe&sora uniwersytetu, w środku kościoła zrobionym, stała trumna szkarłatnym axamitem pokryta, na wierzchu ftlórey, leżały insignia władzy Monarsj .ey; zaraz od godziny w poł do lotey zrana przez licznie zgrom.idzone Duchowieństwo śpiewanie były wigilie, o wpół do 1 itey wyszła msza Św. żałobna, przez JW. Biskupa pontifealiter śpiewana; po ewangelii W. X. Kanonik Wierzbowski, z właściwą sobie wyritową miał kazani e, do uroczystości dnia tego zastosowane; po ukończeniu inszy i po odśpiewaniu konduktu, seanowne zwłoki przez pierwszych urzędników, urocj.ystości tey przytomnych, przed grób pod kaplicą; będący przyniesione zostały; tutay JW. Bi&Kup siedząc na mieyscu w jniesionem, zabrał gios i w wyrazach pełnych uczuć i mocy, oddjł ostatnia cześć tym czci godnym popiołom, które po pokropieniu woda, święcona, do grobu wraz z opisem na pargaminie w butelce-zamkniętym, wsunięte i zamurowane zosiiiły l\ik przeto w obecności Władz woyst»wyć -- mówi Dzień ik Handlowy ażeby rząd angielski podobny wniosek Greków miał przyiąć. Krok takowy sprowadziłby nieuchronnie woynę z T u n y ą i zerwanie z strasznieyszern ieszcze mocarstwem.. Goniec Francuski umieścił następuiący list: "Napoli di Romania dnia i. Sierpnia. Grecy, których misk.ił zwyciężki oręż Ibrahima Baszy, a kt&rzy skwitować musieli wszelką; Ba chrześciańskich, poddali się Anglikom, Jest to dla nich iedno z naywaźnieyszych nabyciów. Na wyspach, przechodzących pod ich opiekę, liczą, przeszło 30,000 maytków, którymi na przypadek woyny uzbroić mogą swe flotty w sposobie postrach wzniecającym. Generał Roche posłał greckiemu Komitetowi v.- Paryżu odpis zawartego w tey mierze układu, bmiem zapewnić, ii Francuzi bardzo tu 6ą poważani, i że iedynie przykre okoliczności zmusiły Greków, rzucić się w obięcia Anglii. " Pan B. Gonstant wydał pisemko: "Odezwa do narodów chrześciańskich za Grekami." W pisemku tern zwraca autor uwagę na niebezpieczeństwo, grożące chrześciaństwu, cywilizacyi i niepodległości Europy, ieźeli fanatyzmowi półxięiyca tama nie będzie założoną. Dowodzi on, iż nierozsądnie iest, gardzić Turkami; że kiedyś dumne greckie cesarstwo z żumaniem ramion spoglądało na ordę arabską, wktórey się zjawił Muhamed, a przecież ci to arabowie pozbawili Porfyroger.itów i Komneniuszów kościoła i tronu, i podbili Azyą, Afrykę i obadwa kraie graniczne Europy. Mógłby znowu iaki nowy zjawić się Muhamed, i natchnąć nowern życiem zastarzały isJ amizm, a Europa powinna wiedzieć, co i e d e n człowiek dukazać iest w stanie. Dla tego powinniśmy dziękować Opatrzności, iż przy bramieEtiropy postawiła Hiko przedmurze lud, posiadaiący dwa przymioty, których uobyczaioney Europie niedostaie, to iest że umie wierzyć i umierać. Azatem interes i obowiązek nasz nakazuie nam, abyśmy lud ten bronili od upadku." Dochód z tego pisma przeznaczony iest na użytek Greków; ma także w riowogreckim przekładzie do Morei i Archipelagu być posłanóm. Niektóre nasze gazety radzą, ażeby przy obchodzie rocznicy zeyścia Ludwika XVI I I. odczytywano Kartę, iak przy obchodzie żałobnego nabożeństwa za duszę Ludwika XVI. odczytywanym bywa testament tego Monarchy. Hiszpański Generał Mina, którego pisma publiczne wysłały do Gibraltaru i do wysp Balearskich, siedzi sobie spokoynie na wsi pod Plymouth. Podobno znany Półkownik Fabvier utwo rzył w Morei oddział woyeka Z gOO Judzi końcem wspierania Greków. Baron Rotszyld powrócił tu z Londynu. Konstytucyonista donosi z Korfu pod dniem 19. Sierpnia, iż francuski Półkownik Fabvier mianowany został od tymczasowego rządu greckiego Syntagmatarchą Igo półku piechoty lhiiowey. Po uroczystern oddaniu mu półku w gymnazyum woyskowem w Napoli di Romania, wykonał na ewanielią przysięgę, iaka iest konstytucyą grecką przepisana. J e dnomyślnie żądał półk, ażeby pierwszy prowadzony był przeciw nieprzyiacielowi, i żeby żołd iego na inne wydatki był obrócony. Pan Recacho, Generalny Intendent policyi w Madrycie, wydał rozporządzenia, ażeby miano baczność na kilku znakomitych prałatów na Prowincyach, między innemi na Don Wiktora Saez. - Do policyinych przepisów wydanych w Saragosie przez Generała Bassecourt, należy i ten, iż każdy spotkany zbroyno na ulicy po "Anioł Pański", będzie areszto« wany, "chociażby nawet należał do patrulu, którego dowódzca nie iest w stanie okazać podpisanego rozkazu do patruiowania." Generał Foy był w Bordeaux, gdzie nayzaszczytnieyszego doznał przyjęcia. I tak n. p. dnia 5. m. b. po widowisku leatralnem towarzystwo przyiaciół muzyki wyprawiło mu eerenadę. Wielkie mnóstwo ludu zebrało się przed iego pomieszkanie, i kilkakrotnie dał się słyszeć okrzyk: "Niech żyie Król! Niech źyie Karta! Niech źyie Generał F o y!" - zasłużony zaszczyt dla obywatela żołnierza, którym się chełpić może Francya, a który tak chlubnie do wawrzynu zwycięztwa ziednał sobie palmę wymowy. - Nazywano go tam sławnym mówcą, zacnym obrońcą swobód francuskich, Demostenem francuskim. Gwiazda zapewnia, iż to nieprawda, że Infant Don Garlos prosił Króla Ferdynanda o pozwolenie wyiechania do Francyi, i że ta wiadomość godną iest iść w parze z inną wiadomością, podług którey spodziewane są w Baionnie półki francuskie, przeznaczone zastąpić Szwaycarów w Madrycie. Słychać, iż Margrabia Moustiers wyiedzie lada dzień do Madrytu w znaczeniu Posła Króla naszego przy tamecznym dworze. Podług gazety Memorial Bordelais, byłby sztowanym; to samo do 30stu Oficerów gwardyi królewskiey, z których ieden miał się zastrzelić. Ustawą królewska, upoważnione iest wydawanie tu pisma peryodycznego w ięzyku niemieckim. Zacznie wychodzić w pierwszych dniach Paźdj.iernika. N a wydaną przez Hrabiego Segur historyą wyprawy woienney do Rossy i, szczególniey dla tego tak bardzo powstawano, iż Hrabia Segur nieczynność N apoleona podczas bitwy po nad Moskwą i w innych potyczkach chorobie iego w owym czasie przypisywał. W nowem wydaniu swego dzieła przyłącza autor na swoie usprawiedliwienie kilka bulletynów zdrowia Doktora Meetivier, który wówczas miał Napoleona w ku»acyi. - Przytaczamy następuiące: "Dnia 5. Września. Cesarz kazał mnie tego wieczora przywołać do siebie. "Panie Doktorze - rzekł do rnnie - dolegliwości wieku zaczynaią mi dokuczać; nogi mi puchną, uryna mi ciężko odchodzi; wilgotne biwuakiwinny temu."- Noc z 6. na 7».Września. Cesarz znayduie się wstanie naStępuiącym: "Ma ciągle suchy kaszel, oddech ciężki, uryna odchodzi tylko kroplami, sprawuiąc mu boleści, i zostawia na dnie mętny osad; części dolne uda i nogi puchną, puls febryczny, nie regularny . Te niebezpieczne ekazówki każą się obawiać skłonności do organiczney choro by." - Pan Mestivier, który obecnie żyie w Paryżu i iest członkiem akademii lekarskiey, dodaie ieszcze do tych bulletynów tę. wiadomość, iż ten stan Napoleona dopiero drugiego dnia po weyściu iego do Moskwy ustał. P an V , . , " który został przeświadczonym, lZ swoią pasierbicę, która ieszcze 15 lat nie miała, oddał z wolą matki do domu publicznego, stał wczoray przed siódmą izbą Trybunału. Sąd skazał go i żonę iego na trzyletnie więzienie, i zapłacenie 100 Franków za karę, gospodynią owego publicznego domu na 6miesięczne więzienie, a wszystkich trzech ua poniesienie kosztów. Hiszpania. Z Madrytu dnia 1. Września. Hrabia d'Espanna, którego woysko stanie , 957znowu w okolicy Madrytu do dnia 5. m. »., spodziewany tu iest kaźdey godziny. Jest on teraz w Brihuega, gdzie z rozkazu Króla karze wszystkich tych mieszkańców, którzy się za Bessierem oświadczyli. Gdy Bessieres przyprowadzony został do więzienia w Molina, posłano mufiskała, któremu kazał niebawnie spisać testament. Polem oświadczył, ii niema z żadnym człowiekiem nic więcey do czynienia, i że pragnie zatrudnić się z samym tylko Bogiem. Były Minister Heredia mianowany Posłem dworu naszego przy dworze Wiedeńskim. Od pierwszćy podróży Króla do wód w Sacedon, bawił tu pewien Półkownik Portugalski, iak twierdzono, z zleceniami Królowóy Portugalskiej*. Został on teraz aresztowany w skutku papierów, które, podług zeznania Bessiera, w tabernaculum kościoła w Brihuega znaleziono. Pan Gordon, Sekretarz Rady Kastylskiey i Prezes naywyiszey Junty urzędników cywil, nych, został aresztowany. Kierował on zwią. zkami między Bessierem i Juntą apostolską. Znaleziono przy nita list Bessiera, który się w nim użala f iź mu mało pieniędzy dano. Odpowiedź na ten list znaleziono przy Bessierze, w którey go pocieszano, iż wkrótce dostateczne fundusze do iego rozrządzenia oddane będą. Pan Gordon zaprzecza, iżby podpis iego nazwiska był iego ręką zrobiony, a list, który przy nim znaleziono, iest bez adresu. Jeszcze większe spadło na Pana Gordon podeyrzenie przezto, iż kilku Judzi wyznało, że na ustny rozkaz Pana Gordon wypłacili znaczne summy w złocie Besfdcrowi przed iego wyiazdem. Aresztowania wciąż trwałą; onegday schwytano Radzcę woiennego Moreja, który iuź się ucieczką do Barcelony ratował. N a pobrzeżach Galicyi na wysokości Vigo pokazało się 20 korsarzów Kolumbiyskich, każdy od 18 dział; zdaią się oni czyhać na wybiegnienie na morze wyprawy dołlawanny przeznaczonćy. Pan Recacho powrócił tu z SL Ildefonso, gdzie nie otrzymał od Króla naymnieyszey oznaki honorowey, chociaż to właśnie on cały odkrył spisek. Dnia 26. z. ffi. zdał Pan Zea Królowi szcze le w niem Ministra finansów (BalIesteros) i Ministra sprawiedliwości (Colomarde), i wniósł o odprawę, pomienionycb dwóch Ministrów i o utworzenie Ministerium równego sposobu myślenia. Zdaie się" iż Generalny Kapitan Madrytu i Junta publicznego bezpieczeństwa odebrali dobitny rozkaz względem, podania proiektu reorganizacyi ochotników Królewskich. Osoby, które się w iakikolwiek sposóbprzyłoźyły do przytłumienia rokoszu, odebrały rozmaite nagrody. Hrabia dTEspanna mianowany dygnitarzem orderu Izabelli, Generałowie-Porucznicy S1. Roman» Montaleagre i Sambrano dygnitarzami orderu Ferdynanda» Marszałkowie obozowi, Don Vincent Osorio i Don Carlo Sexti, mianowani Kawalerami tegoż orderu 4tey klassy, dway naystarsi Półkownicy piechoty i iazdy gwardyi Królewskiey i naystarszy Oficer gwardyi Królewskiey, maiący stopień Półkownika, mianowani Kawalerami 3ciey klassy, dway naystarsi Szefowie batalionowi i szwadronowi gwardyi i Szef szwadronu Albuin, Kawalerami drugiey klassy, a naystarszy Kapitan, Porucznik, Podporucznik, sierżant, kapral i żołnierz każdego batalionu i szwadronu gwardyi Królewskiey, Kawalerami gwardyi pierwszey klassy. N adto Szef szwadronu Album został w tym stopniu potwierdzony, czego dotąd nie mógł dostąpić, należąc dawniey do Afranceeadow (przy iaciół Francuzów). Sekretarz Intendenta w Guadalaxara, który był cichaczem wysłany do Siguenza, aby zapohiedz wszelkiemu na korzyść Bessiera poruszeniu, mianowany Intendentem' prowincyi Cuenca» Nakoniec 70' Oficerów niegdy woyska Kon»tytucyfnego, którzy się iako nieczynni w Siguenza znaydowali, i nietylko nieprzyłoźylisię do utrzymania spokoynośti tamże, ale nadto nakłonili lud do przybrania nieprzyiacielskiey przeciw bessierowi postaci, zostali bez poprze ni go oczyszczenia do czynney służby przYleel. Anglia, Z Londynu dnia ro. Września. Goniec zawiera długi artykuł od pewnego Korespondenta, bory, lubo powiada, że 958iest przyjacielem Greków, stara SIę iednak dowieśdż, że, ieżeii Rząd pozwoli Lordowi Cochrane popłynąć z wyprawą do Grecyi; zgwałci przezto ofiarowaną Porcie neutralność. Bony hiszpańskie poszły o l procent w górę, a to dla tego, że się spodziewają, iż mocarstwa Europeyskieuczyniącokolwiek dla Hiszpada. Gazety nasze zawieraią w formie listu z Paryża ważną rozmowę, która miała mieć mieyece w Bruxelli między 2tna Posłami i Kroi. Niderlandzkim Ministrem spraw zagranicz» nych, Panem de Coninck, względem wolności druku we Francyi i w Niderlandach. Goniec powiada-, ii rządy europeyskie zaięte są waźuemi uchwałami względem półwyspu l Stanów Zieifnocifonych Amerykańskich» Obiecuie a n, pogadać o tern wkrótce trochę WIęceyŁisty z Sincapore z dnia g. Kwietnia udzielaią ważney wiadomości o zupełnern uiaFZmieniu państwa Birrnanow przez woyska angielskie, poymaniu złotonoinego' Monarchy iego i wzięciu iego stolicy Ummerapoora. Goniec mniema, ii rząd francuski, ieżeii tego będzie potrzeba, wspierać będzie politykę Pana Zea pomnożeniem woyska ewoŁego w Hiszpanii, aby tern dać razem nauczkę i ultraistom francuskim, i źe, skoro 10 nastąpi, będzie się starał jraąd francuski, nakłonić Hiszpanią do uznania niepodległości południe« wey Ameryki. A u s c r y ar. Z Wiednia dnia 12 Września. J ey Cesarzewiczoska M ość, Arcyxiężna Henryka, małżonka Jego Cesarzewiczoskiey Mci Arcyxiążęcia Karola, porodziła szczęśliwie Xiężniczkę w dniu 10. m b., i tegoż samego dnia odprawił się obrządek chrztu w 0be