GAZETA Wielkiego Xiestwa OZNANSKIEGO Nakładem Drukarni N adworney W. D e ke ra i !spółki. - Redaktor: Assessor Raabs :ki. )/(96. W Srodę dnia 30. Listopad a 1825. . - % > W d ' kr i Jey Królewiczoska Mość XieznaCumberland, ia omosci aiowe. która dla słabości zdrowia niemogła być prz'ytomną; Jego Królewiczoska Mość Xiąźę WO» lieim Pruski, syn Króla J mci; Jego Króle» Z Berlina d. 23. Listopada, wiczoska Mość Xiąźę Karol Pruski; Jego Jey Królewiczoska Mość, Następczyni tro- Królewiczoska Mość Xijie August Pruski.n u, powróciła tu onegday w dobrem zdrowiu Z nieobecnych: N. Cesarz Austryacki; w iZ Monachium. mieniu i z poruczenia Jego, assyslował nadZ okazyi chrztu urodzoney w dniu I5tym zwyczayny Poseł i pełnomocny Minister» Października Xieznitzki Córki Jego Królewi- HrcUJia Zichj N . Królowa Niderlandzka* czoskiey Mci Xiąźęcia Wilhelma Pruskie- N. , ról. Saski Jey Królewicz. go, był dziś w południe wielki obiad u po- Mo c Xi« )3k: Jego Krómienionego Xiazqcia. Po stole uskutecznił lew cz M :; Jey Króświęty obrządek chrztu mlodóy Xięźniczki lew ca, M< " A' Jego KróBiskup kościoła ewanielickiego w Państwach lew Icz. Mosc X. zę JI'e i Jey KróleKrólewsko-Pruskich, Dr. Eylert. Xie_żni- wicz. Mose Xięźna CaTIIbr' giey dywizyi niemniey pospiesznie stanęły na inieyscu przeznaczone<<» i były także szczęśliwe w wykonaniu swego zlecenia; o godzinie 4tey bryg i obiedwie galioty stały w płomieniach. Dywizya trzecia przeciwko warsztatowi i bramie domu cłowego wytrzymała mężnie ogień zamku i woyska w porcie, zabiła wielką liczbę ostatnich, resztę rozproszyła, i gd)by żołnierze morscy tey dywizyi, eona ląd wysiedli, nie wstrzymani byli nieprzewidzianemi mieyscowemi przeszkodami, które warsztat od śmiałego przedsięwzięcia broniły, tedy Bey byłby ieszcze nierównie większą. poniósł stratę Po wykonaniu tak zaszczytnie zlecenia Dowódzcy, dał Kapitan Mamełi według zlecenia znak do połączenia się i odwrotu. Obrót ten wykonany pośród ognia krzyżowego nieprzyiacielskiego, był ieden z nayniebezpiecjnieyszych, iednakże zzimną, odwagą dokonany i szczęśliwym skutkiem uwieńczony został. Przy tak śmiałem przedsięwzięciu mieliśmy tylko kilku rannych a straciliśmy walecznego may tka Gapurro, który będąc pierwszym przy zahaczeniu bryga, poległ od wystrzału. Jeno tyle miał czasu wyrzec: "Uczyniłem moią powinność, wy teraz czyńcie swoią!" i skonał. Ponieważ niemoźemy po imieniu przywieść każdego, który się w tey bitwie odznaczył, bowiem potrzebaby wszystkich osób imiona składaiących osadę wymieniać, zatem ograniczamy się na wspomnieniu Kaw. Mameli dowodzącego wyprawą; Oficerowie dowodzący róinemi oddziałami i osada szalup, nawet puszkarze, maytki, żołnierze, wszyscy ubiegali się w okazaniu męztwa i waleczności, chcąc ieden drugiego przewyższyć. O wpół do 6tey rano wszyscy ludzie do wyprawy użyci byli iuż na okręcie a Kawaler Sivori czynił naydzielnieysze przygotowanie do uderzenia na miasto; lecz gdy się tern trudnił, pokazał się Król. Niderlandzki bryg sloiący w porcie i dał znak, że przybywa dla układów; pozdrowiwszy eskadrę u wystrzałami działowemi i nawzaiem pozdrowiony, w istocie Kapitan tegoż ukazał się na okręcie i oświadczył, iż przybywa tak w imieniu swoiem iak i Konsula Angielskiego powinszować wykonanego w nocy świe Sivori właściwego powodu odwiedzin bryga N iderlandzkiego domyślał się, przestał więc na podziękowaniu Kapitana za iego iak i Pana Warringtona grzeczność i prosił go, by im oświadczył, iż ponieważ ma zamiar dokonać stanowczego kroku przeciwko miastu, zatem spodziewa się z nim i niebawem widzieć, Ze niemyśli więcey wchodzić w układy, a gdyby się zaś do tego skłonił, tedyby to tylko na lego okręcie zayść mogło. Bryg powrócił a eskadra Sardyńska sposobiła się do gotowości dla zbliżeniasięku miastu. Dnia następuiącego ukazał się znowu bryg N iderlandzki i Kapitan onegoź w towarzystwie Pana Warringtona przybył na okręt ćommercio, opatrzony pełnomocnictwem Baszy Beja w celu przyjacielskiego załatwienia rzeczy według życzeń Rządu Sardyńskkgo. Co też i nastąpiło, atoli z warunkiem ze strony Dowódzcy Pana Sivori, i i, ieźli ugoda ta niezostanie przez Baszę do godziny 4tey z południa zatwierdzoną, będzie za żadną i nieważną uważana, i kroki nieprzyjacielskie znowu rozpocząć się maią; w którym to razie wzywa Konsula Angielskiego, wraz z innymi do opuszczenia miasta, aby podczas uderzenia, które Dowódzca Sardyński wykonać zamierza, nie byli niebezpieczeństwu wystawieni. Po zatwierdzeniu przez Beja ieszcze przed upływem oznaczonego czasu zawanćy konwencyi, usuwaiącey wszystkie przez Regencyą Trypolitańską wnoszone, i na złey zasadzie oparte roszczenia, i utrzymaniu w zupełney całości traktem przez Lorda Exmoutha z Sardynią zawartego, Król. Sardyńska bandera została na gmachu Konsulatu Sardyńskiego znowu zatkniętą i przez baterye twierdzy 29 iakoteź eskadry 21 wystrzałami pozdrowioną. Poczem Kawaler Sivori wraz ze swym generalnym sztabem i Oficerami innych okrętów woiennych eskadry wezwany został odwiedzić Beja, co też dnia następującego 7, wielką uroczystością nastąpiło, liasza w nadmiar 6wey radości kazał osadę szalup hoynie udarzyć; okoliczność dowodząca, iż lak iedna iak i druga strona zapomną co zaazło, tem bardziey, że Kawaler Sivori wykonywaiąc nieprzyjacielskie działanie iako doświadczony woiownik i marynarz z zapałem, Ile możności starał się nie naruszać względów "04godności, należnych osobistym przymiotom Baszy B. ja, równie iak tenże okazał poważanie naszego dostoynego Monarchy i życzenie utrzymania z nim pokoiu. Kawaler Sivori chwali bardzo postępowanie K. Angielskiego Konsula Warringtona, który szczegolniey po wyprawie miał naywiększy udział w ułatwieniu sporów, iakoteź pierwey przyczynił się wiele do pomyślnego skutkuuderzenia od morza i lądu. Na tern (mówi gazeta Genueńska) kończy się zdanie sprawy; lecz by czytelników naszych zupełniey zaspokoić, postaraliśmy się o wykaz Oficerów i Kadetów morskich, którzy dowodzili szalupami na wyprawie lub do tychże osady należeli. Tymi są: PI'. Mameli, Porucznik okrętu liniowego, Millelire, Pelleta, Chiggi, Borgagli, Podporucznik okrętu liniowego; Tańca artylleryi marynarki; Podporucznik, Todon, Podporucznik z K. batalionu Navi, Persano, Maihausena, D o dero, Kadeci morscy pierwszey i Tolosano, diXegro, IAoberti, Alontegrandi i Viilafalette, Kadeci morscy drugiey klaesy. Daley sądzimy czytelnikom naszym uczynić przysługę, przywodząc rye, okazuiąry głębokie wrażenie, iakie sprawiła odwaga naszych marynarzy na obecnych. Gdy zwłuki poległego may tka Capurro na ląd wyniesiono dla pochowania ich, Konsul Angielski Warrington wziąwszy onegoź za rękę, rzekł: "W alczyłeś mężnis, i ieźli Monarcha twóy nie może cię iui wynagrodzić, tedy pewnie o rwoiey rodzinie nie zapomni" liasza Bey, dla którego wspaniałe uczucia nie są obcemi, żądał, aby pogrzeb tego walecznego świetnie i kosztem iego był sprawiony. Wszyscy zagraniczni Konsulowie na tymże znaydowali . " SIę. F 2 a n c y a. Z Paryża dnia 19. listopada. Król pracował wczoray z Panem Villele, a potem dał posłuchanie Generałowi Porucznikowi Hrabiemu O'Conncl. Lekarz przyboczny N apoleona na wyspie SI. Hełtny, Doktór An tom archi, donosi w Konstytucyoniście: iż wydane przez Pana Staplean dzieło pod tytułem: "Ostatnie chwile Napoleona" ani iednego słowa prawdy w sobie . . niezaWIera. A. iak dzienniki Londyńskie donoszą" do Londyn u, lecz wyiechał dnia 15. z Paryża, udając się przez Wiedeń i Stambuł do Ceylon. Echo du Midi zapewnia, iż Pan Zea nie z inney przyczyny został oddalonym z Ministeryum, iak tylko, iż nalegał o uznanie niepodległości ,państw południowo - amerykańskich. Podług dziennika Echo du Midi, wytoczony być ma proces przeciw kilku znakomitym osobom w Madrycie, które b)ły powodem do ostrych środków przeciw Beseierowi i iego Stronnikom. Gwiazda umieściła, iak wiadomo, artykuł, tyczący się zaprowadzonego w Loewen Kollegium filozoficznego. Artykuł ten zawiera W treści, co następuie: "Obraz następuiący wystawia, w iakim sposobie wykonywaną ieet tolerancya w kraiu, któremu Liberaliści nasi radziby zjednać sławę siedliska prawdziwey wolności. Postanowione pod dniem 14. Czerwca przez Rząd hollenderski uchwały, tyczące się zniesienia małych biskupich Seminariów i utworzenia Kollegium filozofii znego, są iedynie skutkiem przyiętego iuź od lat kilku systematu, przypisywanego powszechnie wpływowi stronnictwa, które potrafiło zaiąć wszystkie przystępy do tronu. Sądzićby przynaymniey należało, iżby ustanowioną być powinna Generalna Dyrekcya wyznania katoiickieg, celem bronienia interesu duchowieństwa i opiekowania się instytutami kościelnemi,iźetakowaDyrekcya uważanąby być powinna za instancyą rekursową i za podporę przeciw roszczeniom i uciemiężaniom zestrony ludzi obcych i nieprzyiaźnią tchnących. Lecz przeciwnie. P. H. zdaie się nad tern tylko pracować gorliwie, aby xięźy i wiernych nabawiać niespokoynośei, ścieśniać wpływ religii kato!., a rozkrzewiać wpływ religii protestanckiey. Ileżto okoliczności iuź od lat 10 niekaźą wcale powątpiewać o trafności wyobrażenia, które o Generalnym Dyrektorze powzięto! Odstrychnienie Pana Chamberlain, ustawa z dn. 10. Maja 1816 w.zględem artykułów organicznych, historya P. Cramer w Amsterdamie, sprawa Pana Foere, wygnanie xiedza Broglio, sprawa obu W. Wikaryuszów, sprawa PP. Cousin i Moerens, wydane rozporządzenia przeciwue3klasztorom panieńskim, nakoniee mnóstwo wyroków i okólników, których dążność nie iest bynaymniey dwuznaczną, słuszne we wszystkich katolikach wztiiecaią obawy. Uwaźaią oni bardzo do brze, iż iest w kuźni plan . t mający na celu poniżenie ich, a Wyniesienie protestantyzmu w kraiu, gdzie dawniey nie był znany. Widzą oni, iak wszyscy źli xięża doznaią opieki; iak xięźa, od swych zwierzchników w urzędowaniu suspendowani, zostaią przyimowani i umieszczani; xięża, co stan swóy porzucaią, lub z śmiałenii zdaniami występuią, I tak przed kilku laty został wyniesiony na Professora w Gandawie ów M li n c h e n (Professor w Luxemburgu), którego zdania (theses) za wyrokiem Biskupa dyecez)i Mec cenzurze uległy. I tak Pan Ryoust, xiądz, który przenie wierzy wszy się powołaniu swoiemu, poiął żonę, znalazł przyięcie wHollandyi, i otrzymał redakcyą dziennika, w którym postanowienia Rządu są wychwalane i uwielbiane. 1 tak wydaney przez xiedza Smet historyi Belgium, daią pierwszeństwo przed historya xiedza Dewez, niepomnąc , że, chociaż xiadz. Srnet pobożnym i gorliwym iest kapłanem, wszelakoi dzieło xiedza Dewez, iako dozorcy studiów, zasługiwać musiało na pierwszeństwo przed wszystkiemi innemi. W szkołach przyimuią cudzoziemców, którzy zaszczepiaią oboiętność i nawet przeciw religii; którzy obiawiaią zuchwałe i niedorzeczne systemata, i wpaiaią w'młodzież swoie własne niechęci i namiętności; - i to nazy waią postępem w oświeceniu, i trzymaniem kroku z wiekiem, w którym źyiemy. Wypędzaią bractwo szkół moralnych, iak się to stało mianowicie w Mons, wN amur i w D inan t; wypędzaią ich za pomocą żandarmów, którym nawet każą mieć pilne oko na podróżuiących xięźy. Pisarzom gazet każą powstawać przeciw duchowieństwu, a na zażalenia tego odpowiadaią, iż to iest skutek wolności druku. Lecz kiedy kto podniesie głos przeciw Panu H, albo przeciw protestantom, lub przeciw liberalistom, wtenczas nieznaią wolności druku. Wydawca gazety (Gońca Fiandryi) poszedł do więzienia za to, że śmiał pisać o prześladowaniach, których się protestanci dopuszczaią. T e n tam los fili w tym samym dzienniku. - Cóż dopiero powiedzieć o wzbranianiu się zawarcia konkordatu, o upartości w zostawianiu stolic biskupich bez Biskupów, o przeszkodach w układauiu się z Rzymem? Czynności te, po tylu nadaremnych usiłowaniach, ażeby skoiarzyć pojednanie, zostały przerwane, a Katolicy nie rnaią żadnego widoku, nastania zmiany w owdowiałym stanie ich kościoła. T o, co doszło wiadomości z nawiązanych dawniey układów z Rzymem; wyrzeczony proiekt względem uległości kościoła, zamiar ogarnienia edukacyi duchowne} ; - wszystko to wznieca obawy. Prezydent Boyer zamówił kilka batów parowych w Anglii i we Francyi. Wielkie robi wrażenie umieszczony w Dzienniku Rozpraw artykuł sławnego Chateaubriand o Rzeczypospolitey i dążności Europy. N aywięcey zaś zadziwia ton, w którym len przywiązany dotąd do Monarchii pisarz, oświadcza Bourbonoin, iż się przemieni w Republikanina, i tyle na tern skorzysta co i na roializmie; że czas niewdzięczności republikanckiey minął, i że iego talenta wszędzieby mu wielką zapewniły rotę. Niesłusznie czyni sławny autor, iż się wydaie z swoim złym humorem, i że przepowiadać chce zdarzenia, których rnoźe czas nigdy niesprowadzi. Dzienniki wszech stronnictw niemiłosiernie go za to wysiekły. Roialiści powiedzieli, iż złożył maskę, liberaliści szydzili z iego liberalnych wynurzeń. Cały dwór, iak naturalnie, oburzony iest przeciw niemu, i Pan Chateaubriand zginął na zawsze dla życia politycznego. Jest on iednak naywymowriieyszym Z naszych źyiących pisarzy, i przysposabia iuż nowe wydanie wszystkich dzieł swoich, za za które mu 300,000 Franków ofiarowano. Wkrótce po wyiezdzie Sidy - Mahrnuda, Posła Beja Tunetańskiego, z Paryża, wyszły listy opisuiące pobyt iego we Francyi. W iednytn z tych listów do przyiaciela swoiego Hassan, w którym pisząc o obrządku koronacyi w Remach, któremu był przytomnym, i dowodząc, iż naród francuzki niema trwaiącey 24 godzin stałey woli, prócz próżności, w którey iest niezmiennym, taksie, między śnnemi, wyraża: "Grałem przy tey uroczy I I Q 6stości wielką rolę; zaymowałem znakomity stopień w świetnem mieyscu, które było dla Posłów przeznaczone. Uważałem nieiakl czas obok mnie osobę, w czerwonym uniformie zepuletami. Człowiek ten, lubozaymuiąc mieysce między Posłami, niemiał iednak miny dyploroatyczney, a chociaż przybrany w mundur, niepokazywał wcale postawy woyskowey. Rozkazałem moiemu tłómaczowi, aby się wywiedział, kto on iest; lecz Ab d ul tyle zaspokoił moią ciekawość, żem był tak mądry iak dawniey. Jedni powiadali, że to żyd (Rotszyld); inni, że Arab; ale wkrótce-., zostałem wyprowadzony z tey niewiadomości, i dowiedzia'em się, źe to iest przyiacieJ naszego potężnego przyiaciela O...; że go niebo obsypało wielkiemi skarby; iż pożycza pieniędzy wszystkim Xiążętom chrześeiańskim, a w potrzebie wygodziłby niemi i Jaśnie Oświe« conemu Bejowi, naszemu miłościwemu panu. Od tey chwili, powiadam ci miły Hassanie! osoba ta zaćmiła w oczach moich wszystkie dostoyne i znakomite osoby przy tym obrzędzie, a mnie większą sprawiło roskosz szczęście stania na moment przy niey, aniżeli wszystkie zaszczyty, któremi mnie Ministrowie i Magnaci tego kraiu rozrzutnie obdarzali." - Wiadomo,iż Sidy-Mahmud, przed wyiazdem z Paryża, zwiedził drukarnią i mennicę. "Ci chrześcianie"- powiedział on - "takie maią upodobanie w sobie, i we wszysikiem, co czynią, iż pokazuiąc mi iakąkolwiek bądź rzecz, sądzą, źe zaniemówię z zadziwienia, lub że zaditmienie przytomność mi powinno odiąć; lecz ia im tey przyiemności niezrobię ; na wszystko ia oboiętnem spoglądam okiem. Nieuwierzysz, iak ich ta moia oziębłość kurczy." A n g l i a, Z L o n d y n u dnia 14. Listopada» Król przepędzi święta Bożego-Narodzenia W stolicy.- Lord Clancarty, były Poseł przy dworze Niderlandzkim, umarł wDublinie.Smutna doszła wiadomość, iż powracaiący do domu grecki brig worenny Kimon, pod Kapitanem Miaulis, maiący II dział i 55 ludzi osady, rozbił się na wyspie Alderney (Auvtgny). Wszyscy ludzie ocaleli i znaczna część ładunku» została uratowaną. Prezydent dezwał się do rządu naszego o uznanie niepodległości tego kraiu, ofiaruiąc mu te same orzyści handlowe, które Francya pozyskała. - Zdaie się, ii rząd nasz zazdrosnem spogląda okiem na związki Wice - Króla Egipskiego . niektóremi mocarstwami stałego lądu. Wydany zakaz pod względem wspierania Greków, liemiał innego celu, iak tylko, ażeby tuteysi )rzyiaciele Greków cokolwiek ostrożnieyszyni w swoich przedsięwzięciach byli. Zdaie iię- pewną być rzeczą, iż L,ord Cochrane po>łynie z Calais na śródziemne morze, dokąd tui go kilku znamienitych Oficerów poprzedziło. Pod napisem: O zakazie wprowadzania zboża do Anglii, czytamy w iednem z pism niemieckich następuiący artykuł iakiegoś P ana S.: "Proiektowane na ostatnich posiedzeniach parlarnentowych odmiany ustaw, tyczących się handlu, wzbudziły, iak się zdaie, na stałym lądzie nadzieię, ie i ustawa tamuiąca wprowadzanie zboża do Anglii odmiany dozna, a nawet może i całkiem zniesioną zostanie, otwieraiąc wolny wwoź zagranicznym płodom tego rodzaiu. Gdy iednakże za nadto często w oczekiwaniach naszych oszukani, bywamy, ośmielam się przeto obwieścić przyczyny, dla których mniemam, że Anglia na to zezwolić niemois; gdyby rzecz inaczey wypadła, mocno mnie z powodu Niemiec cieszyć będzie, A nayprzód, iest to naywiększym nierozsądkiern, kiedy naród iaki tak ważny i potrzebny artykuł, iak zboże, z innych sprowadza kraiów, zwłaszcza, gdy mu ani na roli, ani na ludziach nie zbywa, mogących iego potrzeby domowemi zaopatrywać zbiory. W czasie woyny lub nieurodzaiów, kray tak zależny od drugich, wystawiony iest na wszelkiego rodzaiu niebezpieczeństwa; i wydarzyćby 6ię mogło, iżby zmuszonym był wszelkie odniesione korzyści za chleb oddać. Dlatego więc i Anglii na tern zależeć musi, ażeby zaspokojenie tey potrzeby w własney znaydowała ziemi, i przedsięwzięte do polepszenia uprawy roli środki coraz bardziey doskonaliła. Od 1794 r. 4,266,000 morgów nieużyteczney dawniey ziemi upłodnione zostały; co i nadal czynić może Anglia, ieźeli własną korzyść mieć bę "97dzie na oku, poranie, do Jakiego żyzności stanu usiłowania Pana COKe iałowy grunt w N orfolk, a mianowicie około Holkyam, przy. wiodły. W ogólności powiedzieć można, że w ostatnich acstu latach rolnictwo w Anglii i Szkocyi do tego stopnia doszło, iż Wielka Brytania w latach urodzaynych zupełnie be5I zagranicznego zboża obeyść się może; iak tego w ostatnich czasach mieliśmy dowód. Podrugie: Podług doniesień publicznych z roku 18Q. liczba dzierżawców znayduiących się w W. .Brytanii wynosiła 474,596 takich, którzy więcey, a 114,778 takich, którzy mniey niż 50 funtów Szterl. (300 Talarów) dochodu mieli; wsummie więc 589,374 osób, których i własne i familii utrzymanie od rolnictwa zawisło. jLudzie ci są filarami narodu angielskiego; powkładali oni w rolą wielkie kapitały, puszczają w obieg znaczne summy i wielce się przykładaią do podniesienia potrzeb rękodzielni wszelkiego rodzaiu. Opłacaią niemałe podatki do skarbu, przymuszeni są utrzymywać ubogich i zgoła znaczne ponoszą nakłady, o których w tak nazwanych śpichlerzach Europ., będących właśnie siedliskiem, ubóstwa, żadnego niemaią wyobrażenia. Jestto więc rzeczą naturalną, że rolnik angielski, dopóki obecne trwać będą stosunki, zżadnym cudzoziemcem nie raoie się ubiegać w sprzedaży swoich płodów; gdy iego roczne nakłady niezawodnie trzy razy więcey wynoszą, iak któregokolwiek na stałym lądzie gospodarza. W Odesie, Sycylii i t. d. kupuią teraz angielską miarę (quarter) pszenicy za 15 do 20 Szyling- Szterlingow, za którą w Anglii 60 do 70 się płaci; iest więc rzecz lasna, ie, ieżeli parlament angielski chce wspierać własny naród, nie można ani myśleć o zmianie obecnych u8taw zbożowych; albowiem rolnik musi być za swoią pracę wynagrodzonym, aby mu po odtrąceniu iego nakładów, pozostało ieszcze cokolwiek na polepszenie iego zamożności. Potrzecie. Z uwag moich powyższych wypada, ie Anglia w dobrych i miernych latach mało pewnie obcych zasiłków w zbożu po« trzebować będzie, i ie ie, brać tylko zechce w latach nieurodzaynych, właśnie kiedy nam się to naymniey przydać będzie mogło. Smutny to iest widok dla naszego handlu zbo glia bowiem, iak się powiedziało, wszelkich obcych duwozow strzedz się musi, wyiąwszy · w razie głodu, gdzie nikt niezwaźanato, co żywność Losztuie, byle iey tylko nabyć można. Trudno bowiem wierzyć, iak mało zaspokoić »nożna potrzeby ludnego kraiu zbożem wprowadzanym, i iak mało spuścić się na to można, że się znaydzie dosyć okrętów, ludzi i pieniędzy> potrzebnych do uskutecznienia znacznych łlowozow, Naywiększy dowóz zboża do Anglii był w roku 19oi - 2. Wynosił 2,087,641 małdrów i potrzebował 1957 okrętów, kosztował 10,149,098 Fun1.- Szterł. (20,298,196 dukatów), a wystarczył dla całego królestwa tylko na 33* dni. Od roku 1798 do 1812 wprowadzanie zboża po ndciągnieuiu kosztów wyprowadzania, doszło rocznie do 2,589,931 Funt. Sz1. (3,179,842 duka1.); a żywność ta prawie tylko na połosma dnia wystarczyła. Czwarte. Oprócz tych ważnych powodów są ieszcze inne, a mianowicie polityczne przyczyny niedozwolenia wwozu obcego zboża, oprócz w niezbędnej- poirzebie. Jest wszakże dla Anglii lepiey 60 6zyiingów płacić za miarę (rnalter) zboża kratowego, iak obcym chociat tylko trzydzieści. Kiedy zboże z zagranicy się sprowadza, nikt na tętn nie zyskuie, iak kupiec, który się tem trudni, a pieniądze z Łraiu wychodzą, gdy tymczasem płody kraiowe mnóstwo ludzi zatrudniaią, a gospodarz zyskiem swoim innym zarabiać daie. Jest to rzecz bardzoAwaźna; ktorey z oka spuszczać nie powinien żaden statysta, którego dobro łraiu obchodzi; naymniey więc można przypuścić, aby na to niezważali Angielscy Ministrowie, którzy dotąd tak bacznymi byli na powszechne dobro narodu i tak dobrze gospodarowali. Popiąte. Anglicy rachuią, że cały zagraniczny handel zbożowy wymaga kapitału ooo,ooo Funtów Sz1., z którego może ieszcze część iest zagranicznych kupców własnością. Przypuściwszy, że ta summa 10 od sta przynosi, a zatem całkowitego zysku 300,000 F. Sz1.; nie byłożby to, pytam się, nierozsadkiem w polityce, dla tak nędzuey summy krzywdę czynić w zarobku Hassie roiniczey, będącey podporą narodu, aby dogodzić łakomstwu kilku spekulantów? Klassa zaś rolnicza płaci rocznie 6,433,475 Funtów Sz1. podatku rządowi; a tak dobro kraiu więcśy od niśy zależy, iak od kilku zbożowych spekulantów. Poszoste: W ogólności zaś dowiodła dostatecznie hi6torya rolnictyva angielskiego, że to szanowne rzemiosł;) zawsze się pomyślnie udawało przy zakazie obcych dowozów, a zawsze upadało, kiedy dozwolono dowozić obce zboże. Rozumiem więc, że Rząd Angielski, zamiast dozwolenia wprowadzania z zagranicy zboża, następuiące wyda urządzenia: a) Zsypywanie obcego zboża w spichlerzach Królew. będzie zakazane, ponieważ powodem iest dla kupców zatrudniania przemysłu swego obcemi płodami znay» większą szkodą włościan angielskich. Nadto znęca do przemycania, budzi niechęć między fabrykantami i t. p., gdy maią pod okiem tańsze zboże od kraiowego; i częstokroć zboże to pod kluczem rządowym z obawy, aby go wołki nieziadły, puszczane bywa za ladaiaką cenę, ze szkodą dla dzierżawców Angielskich, b) Istnieiące dotąd ustawy zborowe utrzymane zostaną i nadal; wyiąwszy owies zagraniczny, który zapewne wtenczas dopiero wpuszczany będzie, gdy w Anglii do 30 szylingów średnicy ceny doydzie. Takie iest moie zdanie o handlu zbożowym z Anglią i o wolności wprowadzania go tamże, którą nam niektórzy pisarze niedawno obiecywali. " Niemcy. Z nad Menu dnia 31. Listopada. Król. Angielski Generał- Porucznik, Sir Hudson Lowe, znany tako Gubernator wyspy S1. Heleny w czasie wygnania Napoleona na tćy wyspie, przybył dnia 19. m. b. do Frankfortu. (Dodatek.)