GAZETA
Wielkiego
Xi stwaoz NAŃ SKI EGO
Nakładem Drukarni NacFworaej W. Dtkera i Spółki: - Redaktor: A Wannowshi.

J@ 219. - W Srodę dnia 21 Września
1831.

WiadoIności krajowe.

Z Berlina» dnia 17. Września , N. Król raczył Generai-Maj erowi Pftreł" dać order Orła Czerwonego Sgiej klassy z Bi. ścierń dębowem. N. Król raczył, tajnemu Radzcy rachunków (Rechnungsrath) G o t s c h m a a n dać order Orla Czerwonego-3ciej klassy.
N. Kroi raczył tajnemu Radzcy Regencyjne» mu Hagemann- i LandiatowŁ Neumanni w służbie Xcia Waldeck i Pyrmontu dać order Orła Czerwonego 3Ciej klassy.
p r z yb y ł ru: Cesarsko- Roseyjski Kapitan Belajeff gońcem z Fridlandu.
Z dnia r8* Wrzeenia.
p r z y b y ł . - Cesarsko Roseyjski strzelce pokeWy A l e x a n d r o w r gońcem z. Fridlandu.
O d j e c h a ł : Cesarsko. Roesyjski strzelec połowy Belajeff gońcem do Hagi ilLondynu. p r z e jeż d ż a ł: Cesarsko - Roseyjski strzelec polowy K o n d r a t i e ff, gorrcem 51 Fridlandu do Hagi i Londynu.
MWN2VM\1IVMM<
WiadoIności zagranICZnep ols k a. Z Warszawy, dnia 13. Września.
Referendarz Pańetwa, Prezydent Laezczyń»
«ki» następującą, wydał odezwę: "Dopełniaj ąc złeceniaotrzymanegoi o«naj,rnia rada m unicypalna miasta Warszawy mieszkańcom stolicy, że Generał kawaleryi Witt został Gubernatorem miasta Warszawy, Generał-Major Kort Kommcmdatiiern miasta, do których władz, mieszkańcy miasta w naglących potrzebach udawać etę maj ą." Gubernator HI. - Witt mieszka w pałacu Namiestnikowskim a bioro Generała k o d jest tymczasowo w głównym ratuszu. Przez rozkaz dz-ienny Generała Gubernatora Hr" Witt zaleca się gwardyi narodowej i wszystkim, inaym osobom broń jaką posiadającym,. ażeby tęż wciągm 48 godzin oddały do tutejszego arsenału w ręce Dyrektora artyleryi, Generała brygady Bontcms; w przeciwnym razie podpadną całef surowości kar wojennych. Oficerowie rangi wyższej gwardyi narodowej przedstawieni b\li Kommendantowi st-olicy; dnia g. we wtorek 60 gwardzistów odprawiało służba. Powiadają że między członkami gwardyi narodowej warszawskiej obrano 1000 osób mających pełnić służbę miejską. Obecnie znajduje się w Warszawie 60, Generałów arrsii rossyjskiej. Rada municypalna ciągle pełni obowiązki swoje. W nocy z dnia 10,- na ir. m. b. zbrodniarze 
· nwl<;zlerii-wtalcnazwanej prochowni robillusilowania by się uwolnić z więzienia. Policya {jako leź-gwardya narodowa na warcie tam stojąca dzielny dawała odpór spiknionej tłuszczy; iprzyszlo nawet do utarczki, w której kilku Jl tych winowajców.i-yciem to,pr<<iypłaciła.
Kurs'fandbryfow znacznie się podniósł, płacono za nie znowu 86 «łt. -Od kilku miesięcy .iadnćj monety srebrnej w Warszawie ani widać nit było.; -po przybiciu Roseyan mnóstwo jej na nowo jest w obieg puszczone. Z okolic · Łęczycy, Rawy i Brześcia Kujawskiego wielu .obywateli przybyło -do War sza wy. Już od tygodnia -jednego cholera żadnych · więcej nieporywa ofiar. Wielu żołnierzy z armii polskiej, którzy jui zupełnie przyszli do zdrowia, dnia 9. wysało z lazaretów. Wczoraj jednak kilka osób zaraza dotknęła- We wszystkich lazaretach wojskowych obywatelki i, Inspektorowie zapadłym gorliwego udzielają, · wsparcia. W Krakowie wiele jeszcze bawi rodzin z Królestwa Polskiego. Związki między Krakowem i -Galicyą dotychczas utrudzone, -zostaną na nowo otworzone. W Krzeszowicach w <eiagu tągo lata znajdowała Się wielka liczba rannych. Większą część barykadów i okopów jui zniesiono. Podczas l boju w przeszły wtorek i orotic spłonęło na praedmieści.Jch Warszawy w ogele.43 domów. )l( o s -t y a.
'Z Petersburga, d. 27. Sierpnia (star. sr.) Dnia 22. b. m. w Carskiem-Siole, V cerkwi pałacowej, odbył eię obrząd chrztu J. C M. W. Xiecia Mikołaja MUcołajewicza. Rodsi«ainichrzestnemi byli-: J. K. M. Król Pruski, 'J. C. M. Następca tronu W. Xżę Alexander Mikołajcwic», J. C. M. W. Xiąźę Michał Pawłowicz, tudzież JJ. C. M. W. X. Marya Mi'fcołajowna i W. X. Matya Pawłowna. Po odbytym obrzędzie chrztu odśpiewano TeDeum przy 301 wystrzałach z dział, postawionych w ogrodzie. Następnie odbyła się msza t., -w czasie której N. Cesarz sarn przyniósł nowonarodzonego do przyjęcia N. Sakramentu, · i włożył na niego order Sgo Andrzeja. Tegoż dnia był u dworu wielki obiad, na który wezwane były "Danjy dworu., - Karne ifrej liny , . Frejliny, -Poseł Pruski i osoby obojój płci -znajdujące <<ię w Carskiem-Siole i Pawłowsku, Wieczorem stolica i miasto CarsŁie-Sioło było oświecone. Stócownie do Najwyższego ukazu z dn. 2T.
Grudnia 1830. roku nałożone zostały zresztą: w Wołyńsitiej gubernii: 17, Lipca, na 85S dusz czyniących rocznego dochodu 12,000 -r. as. Hr, Staniała wsi Ronikiera, r powodu
znajdowania-się syna jego Michała w Królestwie Polskiem; 31. Lipca, na dom w Dubnie Zofii Maciejewskiej, z powodu połączenia się jej syna Jana Maciejewskiego a powstańcami pojskierni; na 260 dusz czyniących rocznego dochodu 2027 r. er. Józef y z Jankowskich Jasińskiej, w takiej schedzie, jaka przypadać będzie w spadku na jej synów Alexandra i Konstantego Jasińskich, znajdujących się w Kro» J eetwiePolskiem; na 213 dusz czyniących dochodu rocznego 1540 r. sr. Erazma Frankowskiego , w części jaka przypadać będzie jego synom Karolowi Erazmowi (dwuimionnemu) i Konstantemu Frankowskim, z powodu ich pobytu w temże Królestwie; 24. Lipca, na -dom drewniany i dwie szopy w Dubnie Tymoteusza Raczyńskiego, i na dwa domy drewniane w temże mieście Honoraty Mierzwickiej, z .powodu znajdowania się ich synów Ignacego .Raczyńskiego i Joachima Mierzwi» ckiego w Królestwie Polskiem; tudzież na dom drewniany w Dubnie Henryka Wegnę» ra, z powodu znajdowania się siostrzana jego Karola Klamrota w temże Królestwie. *W Mohilewskiej guberni i: 22. Lipca, ni wsselki majątek gdzie się jaki znajdować może Jana Malinowskiego, znajdującego się w Królestwie Polskiem. W Petersburgu od czasu zjawienia się cholery, fo jest od 14. Czerwca po dzień 22. Siep» -» pnia zachorowało 89bl, urn. 4563, pozost, 93; dn. 23. Sierpnia zach. g, wyzdr. 12, urn. 7, ,po». 8 3 ; dn. 24. Sierpnia «ach. 2, wyzdr. g, urn. 8, poz. 69; d. 2J. Sierpnia zach. 6, wyzd. 4, urn. 3, poz. 40. - W Odessie po dzień 15.
Sierpnia zaebor. 1218, wyzdr. 501, urn. 711, po». 5. - W Rewlu od 27. Lipca po 8- Sierpnia zacb. 246, wyzdr. 13, urn. J 3 8 . - W Archangelsk A cudzoziemców przybyłyr' na okrętach kupieckich od zjawienia się ciiolery po 15. Sierpnia w ogóle zach. 57, wyzdr. 24, urn. 20, poz. 4. W Rydze d. 15. m. b. odbyło eię dziękczynne nabożeństwo za ustanie cholery; d. 17. 0* tworzono widowiska teatralne. Szwaj cary a. , Wiadomości z Bazylei opiewają pod dniem Si. z. III.: , .Poróżnienie się w kantonie naszym między miejskie-mi i wiejskiemi gminami ciągła trwa od, czasu zimy ostatniej, i zwiększone zostało przez sceny, zaszłe przy ostatnim przeglądzie wojska i przez inne wypadki, a nareszcie niestety przyszło do krwawych zaburzeń. Dzisiejsza gazeta udziela o tern następujących urzędowych doniesień: "Członkowie rady wyższej, należący do stronnictwa ludu, podali rad,?:ie mniejszej prośby o swoje uwolnienie; wIAeatall, Sissach i Wałdenburg popostawrano  blisko z 40 wielkich Radzców w Lieetall. Przeciwnie posłano w dniu 19. stąd 10 oficerów w wyższe gminy, dla urządzenia wojska i przywrócenia epokojności i porządku. Tego samego dnia wypędzono i zelżono urzędników w Liestall i Sissach. W dniu so. odprawił rząd mustrę milicyi i na dzisiaj uchwalono pochód exekucyjny do Liestall, gdzie się zebrała większa cęść członków rządu rewolucyjnego, który istniał w Styczniu. Ci wydali rozkaz dzienny, wypowiadający posłuszeństwo Bazylei, ogłosili rząd tymczasowy w Liestall, wypisali zgromadzenie ludu na dzień ai. do Liestall, i wezvva': lospolite ruszenie. Dzisiaj kazał rząd 13az ei wyruszyć 7 do goo ludzi do Lieetall. T ego miasteczka bronili strzelcy, rozstawieni pojedynczo w ukrytych miejscach. Buntownicy otrzymali pomoc z innych kanto.nów. Gdy wysłany Kornmissarz rządowy nic niewskórał , udało się wojsku wnijść do miasteczka, gdzie strzelano z okien i piwnic do żołnierzy, którzy na ogień ten silnie odpowiadali Ogniem i drzewo wolności zwalili. Ponieważ dowódzca przekonał się, ie bez zniszczenia miasteczka niepołoźy końca bojowi, postanowił wrócić się. Strata w ludziach wynosi z naszej strony do dwudziestu rannych i dwóch za. bitych. Liczbę ranionych i poległych powstańców tnidno oznaczyć, wszelako ma być większa niżeli naszych. W Liestall spalono dom, W Bazylei jest wszystko pod bronią," F r a n c y a.
Z Paryża, dnia 7. Września.
Izba Deputowanych. Posiedzenie w d. 6, - D oko ń c z e ni e. - Mówca dowodził potem, ie wnioski przez niego podane, zniżenie kaucyi na 50 franków, zniesienie onej tupełne, jeśli wykroczenie tylko karę więzienia 3miesięczną za sobą pociąga, ograniczenie prawa sędziów w naznaczeniu aresztów tajemnych, jedynym są środkiem ku ukróceniu nadużyć. Między innerni, którzy się wnioskowi Pana J oufłroi sprzeciwiali, zabrał też głos wielki Kanclerz dowodząc, że opisanie nadużyć względem aresztowań tajemnych nader jest przesadzone, że te tylko z ważnych następują przyczyn, i ie pojedyncze i oddzielne odmiany w kodexie kryminalnym cały obręb praw karnych mieszają i wielkie nieporozumienia za sobą pociągnąć muszą. Jeśli więc, czego sarn pragnie, odmiany jakie wprowadzić chciano, trzeba ogólne przeistoczenie i przerobienie fcodexu kryminalnego przedsięwziąć. Izba postanowiła wnioski przez Pana Joufłroi i odezwę wielkiego Kanclerza pod ścisłą wziąźć rozwagę. Wczoraj Dej Algieru odwiedził Króla i Kró,
11€5
lewską familią w NeuiWy. Jutro uda się do Ermenonville, aby tam oglądać grobowiec sławnego Rousseau. Onegdaj wybuchła tu rewolucya dam; spiknęły się albowiem robotnice na ulicy Cadran w celu zniszczenia machiny do wyrabiania szalów., Z którą pierwszy raz w fabryce Pana Bigeon doświadczenia czynić chciano. Policya wkrótce porządek przywróciła. Wczoraj jednak zrana zgromadziły się robotnice nanowo i w większej lic2bie, lecz policyanci je powtórnie rozpędzili. Jeszcze liczniejsze zgromadzęnie zjawiło się wieczorem, okropne miotając obelgi na Pana Bigeon, którego szczęściem w domu niebyło. - Wprowadzenie tej machiny albowiem było przyczyną, iż tyle odprawio- , no robotnic, że zapłata dzienna z 2% sous spadła na 7 sous, a to biedne kobiety przyprowadziło do rozpaczy, Z B re s t, d. 2. Września« Eskadrę Admirała Roussin z Lizbony przybywającą spostrzegarny obecnie na wysokości morza. Oczekujemy co chwila, że zawinie do portu naszego. - D. 4. Września w rzeczy samej Admirał Rouesih przybił do lądu.
Z Metz, d. 3. Września. Dnia 3. rząd uetanowi kordon zdrowia na prawym brzegu Modeli, ad, 10.m.b. takie na lewym brzegu. Użyją na to w ogóle J5 batalionów. Portugalie, Z L i z b o n y, dnia 24. Sierpnia, (Doniesienia prywatne.) W nocy z dnia 81. na 82, zbuntował się agi pułk liniowy w koszarach swoich. Przymusił po ucieczce Pułkownika dwóch oficerów wyższych, aby stanęli na czele jego i zaprowadzili go na plac Rocio. Tam połączyły się z nim oddziały innych pułków i mnóstwo mieszczan z wszystkich klass. Odezwy już przedtem ułożone poprzybijano na rogach ulic i głośno wszędzie odczytywano. Jednak wszystkie te doświadczenia czynione w celu wzbudzenia rewolucyi przeciwko Don Miguelowi nieznalazły tylu stronników, ile się spodziewano, a Don Miguel tyle jeszcze miał czasu, aby wszystkie wierne wojska zgromadzić. Jego kawalerya, piechota i artylerya że wszystkich stron nacierała na nieszczęśliwy ten pułk, który z okrzykiem: "Niech żyje wolność! Niech zginie tyran!" na przemagające rzucił się siły. Bronił się on walecznie przez dwie godziny, po upłynieniu których z powodu braku amunicyi uledz musiał przemocy. Większą część porąbano, a resztę razem z mieszczanami zaprowadzono do więzienia. Gazety Lizbońskie o tym wypadku nic niewzmiankują.
<VWWN2 UV*VWVI/ł  Poznań, dn. ao. Września. -Generał Knorring dnia 14 m. b. zrana nanowo rajął Kalisz i okolice miasta. VV bitwie przy tej okazyi z oddziałem polskim stoczonej legło ze strony Polaków 150, 3 raniono i w" niewolą wzięto 75; miedzy'tymi znajduje się, wielu oficerów, jako też dowódtca kawaleryi polskiej, Karski, który ciężko ranny wpadłszy w ręce nieprzyjaciół, wkrótce potem źyć przestał. Strata Rossyan wynosi w rannych i zabitych 66; między tymi legło i raniono 6 oficerów. - Główne e-iły Generał - Porucznika Knorringa pod KalisLem obozem stanęły.
O GHOL.JU.KZk.
W mieście stołecznetn Berlinie aż do dnia 14. Września w południe zachorowało w ogóle 065, wyzdrowiało 29, umarło 155. - W Królewcu aż do dnia g. Września zachor. 1335, wyzdr, 474., urn. 796, poz.ost. 65; w obwodzie regencyjnym Kwidzyńskim w 87 miastach i wioskach aź do 7'. Września w ogóle zachor.. 2184, wyzdr, 588, urn. 1214, pozost. 382. - W Szlątku w powiecie Bytomijskim w obwodzie Regencyi Opolskiej z-ach, w ogóle aż do 1« Września 2&8, urn. 143, wyzdr. io g. Pozy czai ni a not kingami i shładu muzycznego K A, Simona W Poznaniu w rynku Nr. 84.. Przy rozpoczynające) się porze jesiennej i zimowej, zwracamy uwagę publiczności muzykę lubiącej na naszą dobrfe urządzoną pożyczalnia. nór. j fc JLlrUGHAF1A JK. A. Simona w Poznaniu w rynku No. 84.
Ponieważ znowu druki rozsyłane być mogą, przeto przyjmujemy znowu i z prowincyi zamówienia na re:o;o rodzaju robnrv. PATENT SUBriASTACYINY.
Papiernia Roeenmiihle nazwana, pod juryzdykcyą naszą zostająca, we wsi Olszynie w powiecie Ostrzeszowekim położona, do massy konkursowej Benjamina Henryka Dehnel należąca, która według tary sądowej na 3417 tal. 8 sgr. 4 fen» ocenioną, a fabrykantowi papieru Klingbeil dnia 24. Czerwca 1824. za 1000 taI» przysądzoną została, raz jeszcze publicznie najwięcej dającemu sprzedaną być ma, którym końcem terrnina licytacyjne na dzień 24. Listopada r. b, dzień 26. Stycznia 1832. termin zaś peremtoryczny na dzień 10.. Kwietnia 1832. zrana o> godzinie gteji przed Weyra Sędzią Boretius w miejscu» wyznaczone zostały. Zdolnoś&kupienia i zapłacenia posiadających uwiadomiamy o terminach tycb z nadmienieniem, iż aż do 4«h tygodni przed ostatnim ter. minerra każdemu zostawia się wolność doniesienia nam o niedokładnościach, jakieby przy sporządzeniu taxy zajść były mogły. Krotoszyn, dnia 18. Sierpnia 1831 * Królewsko- Pruski Sad ZiemraAski.
W pomedzia Uk dnia 26. m. b. zrana o godzinie Qtej sprzedawać będę na Garbarach w Eitla domu ruchomą pozostałość Pro-fessora Skibińskiego" składającą się z mebli, pościeli,.
sukien, zegarów i książek, a to najwięcej dającemu. Poznań), dnia 15. Września 1831» K raut ho fer,. Referend ariuszv Ceny zboża na Pruiska. miar£ i wagę w Poznaniu. Dnia io. Września 183"1.
Tal. · fir. fen. do T al. igt» fen.
2- 1 I 6 % 87 6 2 b 2 7 & I I % b 6 --r- »5
Pszenica .
Zyto * Jęczmień Owies .
Taterka 1 » - > -- 4 17 4 E t *5
-nso- -30 **
Ziemiakii Siana cetnar a n e ff.. Słomy kopa a 1200 rr. » Masła garniec
W'
4 .15 *
-*l*
WY K A Z Komitetu zdrowia w Poznaniu o cholerze.
Dnia 19, Września pozostało chorych: 4 wojskowych, 3 cywilnych r ogółem 7.
zachorowało wyzdrowiało umarło pozostało chorych E>nia 20. Września: awv 3 cyw. 2 w. 2 cyw. 4wojsk. 4 cyw» Aż do dzisiejszego dnia zachorowało ogółem: 135 wojskowych, 712 cywilnych; z tycb Wyzdrowiało: 61 wojskowych, 268 cywilnych, umarło r 70 wojskowych, 440 cywilnych.
Poznań, dnia 20. Września 1831.