GAZETA
Wielkiego
Xiestwaoz KAN SKI
G O.

Nakładem Drakami Nadwornej W Debira i Spółki. - Redaktor: A'. Wannomki,
JW 22 1. - W P i ą t e k d n i a 23. W r z e ś n i a 1831.

Wiadolllości krajowe.

Z B e r l i n a, dnia 19. Wrseśnia.
p r z y b Y ł t u: Cesarsko-Austryacki Generał-Major i Podkomorzy, Hr. Clain. Martini tz z Wiednia. Królewsko - Francuzki goniec gabinetowy G a z o n z Królewca.
O dj e c h a ł: Cesarsko - Austrya eki goniec gabinetowy Springer do Petersburga. Z dnia %0. Wrz-eśnia.
Odjechał stądr Królewsko- Francuzki goniec gabinetowy G a z o n , do Frankiórtu nad M «nem. Z dnia n. Września.
N d Król raczył Landratowi Li e d i n w GreKswalde, W obwodzie Regencyi Stralsundskiej, dać order Orla Czerwonego 3ciej klassy. N. Król raczył posłańcowi przy poczcie, Ho se w Berlinie,dae znak honorowy powszechny.
G a z e t a P a ń s t w a P r u s k i e g o z dnia 21.
Września zawiera następujący list z nad granicy polskiej z dnia 17, Września: "Głoszą, że Wojsko polskie, opuściwszy Warszawę, stanowisko zajęło między Modlinem iZakroczymem W celu rozpoczęcia ną nowo kroków nieprzyjacielskich» Powiadają, fe członkowie Bząau
N arodowego przy armii nową. wydają gazetę, podtytułem: "G az e t a N aro d owa", której, pierwszy numer już krąży ;- zawiera on powtórną odezwę K &akroczynna zck.ia 1 c m. b. i» Polaków, zachęcającą wszystkich do noszeniabroni zdolnych, aby walki niepoprzestali. -» Z Augustowa donoszą, ie tam wkroczył oddział mały powstańców polskich pod wodz% niejakiegoś X'iecia Mirskrego. U stąpili wprawdzie z początku Rossyanie z miasta usłyszawszy o zbliżaniu się oddziału, owego, którego liczbę pogłoska bardzo powiększyła, lecą wkrótce powróciwszy wyparli powstańców'" wielu z nich schwytali lśmiercią, ukarali."
IM\HMAMM«W
Wiadolllości zagraniczne.

Po Iska.
Z Warszawy, dnia 17. Września.
W odezwach wydawanye h w Łowiczu w końcu z. ro, znajduje się następująca wiadomość: Podpułkownik Kiwerski i Kapitan Bortkiewicz z pułku grenadyerów gwardyi polskiej, zostali wzięci w niewolą w czasie bitwy pad Grochowem 25 Lutego. Odwiezieni zostali do twierdzy jjobrujska, gdzie z indagac>i pokazało się, iż nsieżtli do liczby głównych sprawców rswolucyi aęgo Listopada r. z. na.  broń z arsenału Warszawskiego i pomnażali zaburzenia lejźe nocy. Oddani przeto zostali w Bobrujeku pod Sąd wojenny i następnie zawiezieni do Petersburga, gdzie przyznali wyżej wymi-eniene czyn,y. <?ecyzya ok,! zależała od K Pana, W dniu 13. Jlipca, Jako w doroczną uroczystość narodzin N. Pani, cii onc.ero.wie byli Jej przedstawieni; a N, Pan pragnąc łaska-wością ten dzień uświetnić, Podpułkownikowi Kiwcrskiemu i Kapitanowi Bortkiewiczowi raczył przebaczyć.; -dozwolił dać dymissye i wrócić .do domów, a nadto pierwszemu z nich na podróż przeznaczył 150 dukatów, a drugiemu JIOO.
W Zakroczymiu teraz majdują się członkowie Sejmu, który, jak słychać, miał być rozwiązany. Tamże majdują się Prezes Niemojeweki, Ministrowie i t. p. Gubernator Warszawy Generał jazdy Hr.
Witt, ciągłą gorliwością. przy wrócił pożądaną epokojność; wszystk ie sklepy -kupieckie sąjuź otwarte, szczególniej sukna i,płótna .mąją maczny odbyt. Niderlandy.
Z Leodyum, d.,10. Wrześni».
Dziennik tutejszy nad obecnem położeniem Belgii następujące robi.uwagi: "Podczas tego, gdy cała .'Europa polepszenia-się bytu swego spodziewa, eóż się stanie z Belgią? Onaz miejsca się nieruizy. W oczach obcych mocarstw żyjemy jeszcze w miesiącu Listopadzie z tą tylko różnicą, źe Holandya świetne odniósłszy zwycięstwo, W. Xiestwa Laxemburgu domaga -się od Związku-niemieckiego i inne jes»cze robi pretensye przy konftrencyi londyńskiej. -Wewnątrz krąju mamy takich Gubernatorów, których juź dawniejszy Rejent żadnym. sposobem pozbyć się niemógł i którzy mimo tego, źe ich opinia publiczna słusznie potępia, jednak przy urzędzie swoim utrzymać się umieją. Bracia nieświadomi (mnichy ignoranci) przy wyborach w Namur Tournay i w Gandawie oczywiste odnieśii zwycięstwo i grożą teraz juź JLeodyi i JBruxeili, w których miastach Seminary* duchowne coraz bardziej czoło swe podnoszą. iW.ybory pod wpływem takim wykonane, niepokoją naturalnie prawdziwych przyjaciół kraju. - Rewoiucya nareszcie nasza, która ma być córką rewolucyi lipcowej, idzie drogą przeciwną tej, kąin\ oisus jej wskazała. Któz temu jest winien? Powtarzamy, źe wszystkie nasze klęski i utrapienia są dziełem ludzi chciwych, do niczego nie zdatnych i zysku łakomych, a dopóki za radą tych iśdź będziemy, dopóty położenie nasze się niepolepszy. Naprożno więc Król Leopold w mowie swe*jej aagajaj ącej wynurza nadzieje piękne, o których sam zapewne powątpiewa, Owa tylko wnioski z mowy jego zrobić możemy, t. j. źe nowe podatki i nowe -pożyczki eą potrzebne aby wesprzeć organizacyą państwa, i że zbu;zą fortece nasze, aby zabezpieczyć nieidltgłość naszą. Nieszczęśliwy Królu! Twoje przywiązanie do prawa, twoja łagodność na innąby zasługiwały nagrodę! Nsrod belgijski żali się razem z tobą! Biada intrygantom, którzy i naród i Króla oszukali!" -Z Hagi, dnia JO. Września.
Przez rozkaz dzienny oznajmiono, jak Ku» ryer Rotterdamski utrzymuje, całem,! wojsku, źe zawieszenie broni na 6 tygodni proponowane, ze strony J, K. Mości jako teź 'ze strony rządu belgijskiego zostało przyjętern i źe ono ai do dnia 10, Października do godziny li. trwać będzie. -Z dnia is. Września.
J. K.M. Xźę Fryderyk wczoraj przedpołudniem z głównej kwatery tu przybył; doetoj. ny brat jego dzisiaj teź tu jest spodziewany« Oto rozkaz dzienny, zapowiadający zawieszenie broni wojsku naszemu: "Niniejszym «rozkazem dziennym Omajmiam wojsku, ii od N. Pana i Króla naszego urzędowe otrzymałem udzielenie i zlecenie, abym oświadczył armii polowej, Komendantom fortec i korpusom oddzielnym pod mojem bezpośredniem dowództwem pozostającym, źe kroki nieprzyjacielskie między Holandyą i Belgią na 6 tygodni zostały zawieszone; to posta!l0wienie ma miejsce i znaczenie od d. 29. Sierpnia aź do dn. 10. Października. - Główna kwatera TiJburg, dn. 8. Września r. 1831. Feldmarszałek, główno - dowodzący armią, Wilhe lm Xźę Oranii." W Atnsferdareie wyglądają odwiedzin familii Królewskiej z największą radością i wielkie na przyjęcie onej robią przygotowania. Z Antwerpii. - Skalda teraz okropny W rzeczy samej wystawia widok. Bałwany porywają zawaliska grobli naszych, co do wielkości wyspom wyrównywające. Coras większe kawały powódź wyrywa i powszechna jest obawa, źe główna śluza przy głowie ilandryjskiej (Flandrisches Haupt) nie da odporu wodzie, która juź znaczną część kraju zakryła i «oraz szerzej grunta podkopując wkrótce drogę żwirową do Gandawy wiodącą zniszczy, albo przynajmniej popsuje. Równie upro wadziły te wylewy groble pod Lilie w szerokości 1000 miar (Metzes). Strata przez ta poniesiona będzie ogromna, a summ potrzebnych do reparacyi takowych uszkodzeń ani obrachować niemoźna. Generał Belliard, którego słusznie zbawicielem naszym nazy Wyprawili oni gońca do Hagi i odwiedzili cytadelę północną (N ord F o n) , gdzie się przekonali, źe tam się obecnie już zajmują rozbrojeniem on'ej i zniesieniem okopów. Ogląglądali potem port i SkaIdę, okrytą gruzami grobli. Właśoie gdy ostatnia poczta z Hydry wyjeżdżała, tam na lądzie i na morzu lały eię krwi potoki. Prezydent Capodisirias, wspierany przez Rossyan, walczył z powstańcami, na czele których stanął Admirał Miaulis, który się stał panem floty narodowej. Z Bruxeili, dnia II. Września.
Minister wojny na posiedzeniach Dastępnyeh Izbie reprezentantów przełoży kilka projektów do prawa; jeden ma dążyć do tego, aby rnilicyą z r. 1826. oanowo do służby czynnej zaciągniono ; inny, aby rząd został upoważniony do przyjęcia obcych w służbę; 3 d , aby władza Ministra wojny w dawaniu dymissyi oficerom mniej zdatnym była nieco ogranIczoną. Generał Btlliard, który z panem Robert Adair udał się był do Antwerpii, wczoraj wieczorem przybył do Bruxeili. Twierdzą tu powszechnie, ii rząd postanowił korzystać na przyszłość z wojskowych talentów pewnego znakomitego Generała francuzkiego; stąd słusznie wnoszą, źe niejeden tyfkb Generał francuzki wstąpi w służbę belgijską. Pot wit rdza to mniemanie dziennik Jeodyjski " Politique ", w którym następujące Czytamy słowa: "Organizacya armii belgijskiej żwawym postępuje krokiem i żadnej nie podpada wątpliwości, że ona w pierwszych dniach Października będzie w stanie, dzielny dać odpór Holendrom. Spodziewamy eię przybycia do Bruxeili kilku oficerów francuskich wyższych, których imię słynie w dziejach wojennych Francy i { wstąpią oni w służbę belgijską i wspólnie działać będą w utworzeniu nowej armii." T u r c y a.
Z K o n s t a n t y n o p o l a, dn. 10. Sierpnia.
(Wyjątek z Gazety Powszechnej.) Kto naocznym był świadkiem pożaru w Pera, zadającego ostateczny cios handlowi europejskiemu doLewanty, ten się łatwo przekona o duchu tu panującym i wyzna, źe potęga Sułtana jest obaloną i źe mu tylko pozostaje wybór między śmiercią gwałtowną albo odwołaniem wszelkich ustaw dotychczas przez niego nadanych. Widzieć można było mnóstwo Turków prawowiernych, okropnem tern widowiskiem poźogów pastwiących się. i z uniesieniem radości złośliwej te słowa wywołujących: , , Niech będzie Bog błogosławiony, piekielne teraz na
was chrześcian zsyłający płomienie jako słuszną karę za zbrodnią pod Nawarynem popełnioną; to jest dziełem proroka naszego chłostę i pochodnią swoje wznoszącego nad niewiernymi i odszczepieńcami, aby doznali potęgi siowa jego, aby nieskazili majestatu jego i przepisów nienadwęręźali." Te i tym podobne groźby słyszano po całym Carogrodzie i pomimo wszelkich usiłowań Sułtana Turcy z wydobytym mieczem w ręku wstrzymywali sikawki i odpędzali chrześcian od studzien. Jest rzeczą prawie udowodnioną źe ten ogień był podłożony i obawiać się trzeba, aby nowe niewy. buchły pożary, jeśli Sułtan niepoprzestanie reform swoich, chociażby i tern samem jeszcze niezaspokoił opinii publicznej, domagającej się pod każdym warunkiem zdobycia powtórnego Grecyi i przyrzekającej porcie wszelkiego w tym celu wsparcia. Wszakże Grecya pozostając wstanie zaburzenia, narazi się sama na napady Turków, jeśli nienastąpi wkrótce stosownie do przyrzeczeń Konferencyi Londyńskiej jej organizacya. Oby mocarstwa wielkie wzgląd nareszcie miały na Stosunki Grecyi i nieszczęśliwemu temu krajowi Króla dały! . F r a n c y a.
Z Paryża, dnia 9. Września.
Komitet generalny względem budżetu wczoraj zrana się zgromadził i obrał Prezesem PanaHuwiann, Sekretarzem Parta Thiers. Potem podzielił się na 5 eekcyi, t. j.: isza sekcya w wydziale sprawiedliwości, spraw zewnętrznych, edukacyi publicznej i oświeceni?; (Imion członków niewymieniamy.)' 2ga sekcya: Ministeryum spraw wewnętrznych i tyczących się użycia summy na wystawienie i reparacye. gmachów publicznych wyznaceonej; 3cia sekcya: Ministeryum wojny; 4ta sekcya': marynarka; 5tasekcya: finarsy. Donoszą, fe młody Xiąźę Moskwy otrzymał patent oficerski w 5tym pułku huzarów, stojącym w Valenciennes. W tymże pułku służy też od kilku miesięcy jako oficer Xiąźę Eckmiihl, a teraz, jak mówią, wstąpi też do niego młody Xiąźę Abrantes; a tak wjednym tym pułku trzej synowie naj sławniej szych wodzów Napoleona służyć będą. Z dnia 10. Września.
Wczoraj przed południem udał się Król w towarzystwie Xiecia N emurskiego, Marszałka Soult i Generała Pajol do Vincenaee, aby fortyfikacye nglądsć któr? nm I T zakładają. Dziennik handlowy doniesienie przez gazety tutejsze czynione, jakoby Cesarsko- Rossyjski Pos.fi miał się udać do D. tppe, za płonne ogłasza; Minister (en tylko na czas krótki pojechał do Xiecia Crillon w okolice miasta SerA lis i co moment spodziewają go się w Paryżu«  "Rząd dzisiaj ku wielkiemu swemu zadowołnieniu otrzymał autentyczną wiadomość, ze N. Król Hiszpański wydał rozkaz, aby 71 FranCUZÓW, W więzieniu w Pampelonie dotychczas chowanych, jakoby należeli do oddziału emigrantów hiszpańskich, którzy roku przeszłego z bronią w ręku do półwyspu wkraezać zamierzali, na wolność wypuszczono. Ten lak jasny dowód przychylnych i życzliwych chęci N. Króla Hiszpańskiego ku Francyi bez wątpienia w kraju naszym jak najwięcej się przyczyni do ożywienia i ustalenia przyjaznych związków, które od dawna oba te narody łączą. "ł\ WljWWWVWW%
Rozmaite wiadomości.

Poznań, dnia 21. Września. - Podług autentycznych wiadomości 2 Warszawy, etrzy« mano tam doniesienie, że Generał polski Romarino w 10,000 ludzi i ze 40 działami na prawym brzegu Wisły i Sanu w okolicach Zawichostu udał się na terrytoriumaustryackie. Stanął on był, jak się zdaj e, niespodzianie pod Kazimierzem, gdzie Rossyanie szaniec mają przedmoetowy, wziął potem kierunek na południe ku Rakowiu, gdzie General Rosen, którego strażą przednią dowodzi Generał Kraasoweki( Szef sztabu głównego armii iszej), ciągle ze wszystkich stron na niego nacierał i go do szukania schronienia gdzie indziej przymusił. - Xiąźę Czartoryski przed nieprzyjacielem uehodząc na czółnie przez Wisłę się przeprawił. Z Warszawy wyruszyły po obu brzegach Wisły oddziały wojska rossyjjkiego i posunęły się aż pod sam Modlin; pod Jabłonną most izuciły. Wielka liczba oficerów polskich* po większej części rodem z Królestwa Polskiego, przybywa do granicy pruskiej i pojedynczo szuka schronienia; na pieniędzach im niezbywa. ! W. · ",___nFn.......1.. Pożyczał nia nót 'księgarni i składu mUzYcznego K A. Simona iv Poznaniu w rynku Nr. 84. Przy rozpoczynającej się porze jesiennej i zi
41TBmowej, zwracamy uwagę publiczności muzykę lubiącej na rra3/ą dobrze urządzoną poźyczaInią n o t. LITUbttAFIA K, A. Simona w Poznaniu w rynku No. 84.
Ponieważ znowu druki rozsyłane być mogą, przeto przyjmujemy znowu i z prowincji zamówienia na tęgo rodzaju roboty. OBWIESZCZENIE.
Do wydzierżawienia folwarku Schellung,a przy Poznaniu wyznaczyliśmy termin na dzień 1. Października r. h. zrana o godzinie lotej, przed Deputowanym Referendaryuszem Suttinger» na który ochotę tło dzierżawy mających zapozywamy. Poznań, dnia 1. Września 1831.
Król. Pruski Sad Ziemiański.
OBWIESZCZENIE.
W terminie d n i a r. P a ź d z i e r n i k a l{ zrana o godzinie gtej i następnych dni, bęoą przezemnie w Zembcowie pod Ostrowem konie, krowy, cielęta, świnie, wozy ordynaryjne, sanki i różne sprzęty gospodarskie najwięcej dającemu za natychmiastową gotową zapłatę przedane. Ostrów,
Cenydnia 19. Września i831. Weigert, Aktuaryusz Sadu Pok ojiu.
zboża na Pruską miarę i wagę w Poznaniu. Dnia 21. Września 183».
T al. ćgr. len. do al. egu, fen; 2 15 2 17 6 2 2 & 2 7 6 126 I 5 2X 25
Pszenica.
Zyto Jęczmień Owies Taterka Groch .
Ziemiaki Siana cetnar a HO ff.. .
Słomy kopa a 1200 8. .
Masła garniecl 2 « I 25 a n 17 6 17 6 20 -4 S 4 1S I 25 2 , Komitetu zdrowia w Poznaniu o cholerze.
Dnia 21. Września pozostało chorych.: 6 wojskowych, 3 cywilnych; ogółem g.
zachorowało wyzdrowiało umarło pozostało chorych Dnia 22. Września: 3 wojskowo 3 wojskowo 2 w. 2 cyw. 4Wojsk. 1 cyw.
Aż do dzisiejszego dnia zachorowało ogółem: 141 wojskowych, 713 cywilnych; z tych wyzdrowiało: 64 wojskowych, 268 cywilnych; umarło: 73 wojskowych, 444 cywilnych, Poznań, dnia 33» Września 183r.