GAZETA
Wielkiego
Xi es twa NANSKI
EGO
Nakładem Drukarni Nadwornej  Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

*M 53. - W Piątek dnia 2. Marca 1832.

Wiadomości krajowe.

Z Berlina, dnia 29. Lutego, N. Król raczył Generał-Poruczmka Pfuel mianować Gubernatorem Xiestwa Neufezatelskiego i Valengia i patent jego własnoręcznie podpisać. Odjechali stąd: JO. Xiążę Henryk XL. Reuss-Schleitz-Kiestritz,do Neyroark. GenerałMajer i komenderujący 51a brygadą obrony krajowej, Rudolph i, do Frankfurtu n. O. Xiąźę Leonidas Galiczyn do Drezna.

MJI/VWWWWWW
Wiadom ości zag raniczne.

Królestwo Polskie.
Z Warszawy, dnia 25. Lutego.
Przez postanowienia z dnia 15. (27.) Grudnia r. z. N. Cesarz i Król Jtnć raczył najłaekawiej wyznaczyć pensye emerytalne wdowom i sierotom po wojskowych wyższych stopni, którzy w dniu 29. Listopada 1830. padli ofiarą swojej wierności dla tronu,niemniej tym, które pozostały po wojskowych zamordowanych w Warszawie w nocy i5go Sierpnia r. zeezł.
Xj
W dn. 22. b. m. rozpoczął Sąd najwyższej instancyi urzędowanie swoje, a to dla rozpoznawania rekursów stosownie do postanowię* nia Rządu z dn. 14. b. m. w komplecie 7miu Sędziów pod prezydencyą naj starszego. Powołani do swych obowiązków Sędziowie Wolicki, Plichta A Sendzimir, Łubieński, Grabowski, Falenski, Jałowiecki, Młodzianowski. Drzewiecki, tudzież pisarze Rzempołueki, Groee i Zacharkiewicz, oraz inni urzędnicy i oficyaliści, wykonali przysięgę wierności N. Panu. Zakomunikowaną oraz została Sądowi lista Mecenasów do urzędowania powołanych, a których nazwiska po wykonanej przysiędze w Sądzie Appellacyjnym, już przez tenże Sąd w pismach publicznych ogłoszone zostały « R o s s y a, Z Petersburga, dn. 8- Lutego, (star. et.) Przez reskrypt Cesarski z ag, z. m. mianowany Kawalerem orderu Sgo Stanisława 2giej ki. Kijowski Wice-Gubernator R, R. St, Paeenko. N. Pan w dn. 24, z. m. rozkazał Xcia Adama Czartoryskiego wykreślić ze spisu Kawalerów orderu Orła Białego, dla tychże samych przyczyn, które wyłożone zostały w ukazie do Kapituły orderów z dnia 6. Października z. r., o wykreśleniu go ze spisu Kawalerów orderów rossyjskkh.  czenie swojej wdzięczności dla szlachty i wszystkich obywateli Kurlandzkich za przywiązanie ku tronowi i ojczyźnie, okazane podczas buntu w północnych powiatach gubemii Wilińskiej,
Niemcy.
Z D r e z n a, dnia 14. L u t e g o .
Mówią, źe wkrótce ogłoszone będzie prawo krajowe względem urządzenia miast. Projekt do tego urządzenia przedłożony był nietylko pod rozwagę stanów, lecz i wybrani z pojedynczych miast deputowani wzięli go szczególniej we względzie miejscowych urządzeń pod rozbiór, a jeszcze podczas sejmu utworzony przez wybory wydział reprezentantów gmin miejskich z wszystkich części kraju, powołany był do Drezna, celem ogólnego rozebrania projektu. Stany szlacheckie i miejskie poświęciły się temu z troskliwością, Obiedwie strony zgromadzenia miały szczególny interes w tej sprawie; Deputowani z miast zwrócili szczególniej na to haczenie, ażeby nietylko wyrokowanie zostawić * przy dotychczasowej władzy miejskiej, ale też ażeby przyszłym Radom miejskim zostawić względem władzy kontrolującej bardziej otwarte pole niż projektem do prawa było objęte; stan zaś szlachecki z równąż gorliwością starał · się o utrzymanie historycznych praw sądowych względem miast pośrednich, ile tylko było można. Rząd jak się zdaje, chciał przynajmniej przy ścieraniu się tych przeciwnych spraw, zachować bezstronność. Jednym zgłówniejszych celów projektu było, ażeby ważniejszych spraw miejskich mianowicie przy wykonywaniu prawa o wyborach, przy uchwalaniu postanowień tyczących się majątku gruntowego, niezosta· Wiać samemu urzędowi municypalnemu, lecz oddać je pod rozpoznanie całej gminy, albo wmiastachludniejszych, wyższemu komitetowi miejskiemu, wybranemu z pośród obywateli. Przykład nowego urządzenia gmin Badenskich podał ten pomysł. W kaź dem przeto mieście, wyjąwszy Drezno i Lipsk, ma być prócz urzędu wyższy komitet miejski, który przynajmniej dwa razy więcej mieć winien członków niż urząd, lecz nigdy trzykroć większej ich liczby przechodzić niemoźe. W Dreźnie i Lipsku, gdzie do urzędu municypalnego wielu wpływa członków, attrybucye komitetu przy nim pozostawione być mają, Z Lipska, dnia 14. Lutego.
Czternaście wsi w okolicy Lipska okupiły w tych dniach wszystkie roboty na korzyść urzędu poborowego w Lipsku odbywane. Obowiązani do nich, sami się tego domagali. Skarb okazał się gotowym; ugodzono się więc, aby dzień ręczny po grp, 15, a dzień sprzężajerapo
a zł. 15 gr. był liczony. Wykazano ile dni ręcznych i sprzęźajem każda wieś corocznie odrabiała i kwotę tę po cztery od sta jako summę okupu dla każdej gminy zamieniono na kapitał, gdy ten będzie spłacony roboty na zawsze ustają. Multany i WołoszczYzna.
Z J a s s, dnia 16. Stycznia.
Z powszechnem zadowoleniem już zostały ukończone prace przedwstępne do rtorganizacyiXiestw, a teraz przystępują do zaprowadzenia nowych praw i osób, którym ma być powierzona administracya i wykonywanie praw. Generał Gubernator Hrabia Kisielew, dał przy tej sposobności nowe dowody obszernej swojej znajomości interessów i ludzi i zjednał sobie wdzięczność administrowany eh przez siebie pro - wincyi. Prezydentem w Radzie administracyjnej mianowany Wielki Logotet Jerzy Stourdza. Znakomite jego przymioty osobiste są rękojmią, źe ojczyzna nasza od lat wielu nękana srogością losu, cieszyć się będzie lepszą przyszłością. Wielki Logotet Teodor Balsz mianowany Prezesem Sądu najwyższego, wspierany będzie przez bliskiego krewnego swojego Konstantyna Balsz powołanego na członka tego trybunału.
Panu Stourdza, synowi pomienionego wyżej, poruczono administracya Skarbu, który jest najważniejszym wydziałem w tym kraju. Siła zbrojna nasza złożona głównie z milicyi, ma również być na nowo organizowana. Hetman Hrabia Balsz mianowany generalnym Inspektorem milicyi i granic. Teraz brakuje już tylko Hospodara, aby kraj był urządzony zupełnie w duchu traktatów, J7 2 a n c y a.
Z P a ryż a, dnia 17 . Lut e g o .
Gazety nasze opiewają, źe Xiąźę Otto Bawarski ubiega się o koronę Grecyi, albo raczej, źe Rossya za nim się wstawia i wybór jego popiera; to jest fałszem, bo jak wiadomo, już w r. 1829. Francya Xiqeia tego jako kandydata do korony greckiej podawała. Uważamy wszelako, źe owczasowy system rrądu francuzkiego zupełoie innych trzymał się zasad, źe więc propozycya (a w obecnych okolicznościach mało zmj dzie polubieńców . Wtedy oprócz tego źył mąż, mogący objąć opiekę, Hr. Capodistrias zamordowany, posiadający zaufanie i powagę narodu swego, które nie na lada kogo innego przechodzić zwykły. Dla tego też obecnie o opiekunStwie Hrabiego Augustyna Capodistrias ani myśleć niemoźna, gdyż znaczenie jego jest tylko chwilowera i chwiejącćm się; a dopiero rząd obcych mocarstw, przez Kommissarzy zawiadowany, we wszech względach byłby niedzierzyteiny, bo jeden byłby zazdrosny na wpływ drugiego, a żaden nieposiadałby  jest marzeniem i na żadnej się nieopiera zasadzie istotnej. Ponieważ cholera ku miastu naszemu teraz bardzo się zbliża, wniosła więc Kommissya centralna zdrowia na przedsięwzięcie i wykonanie wielu środków zmierzających do rozszerzer.ia ochędóetwa ś zdrowego powietrza w mieście. S'olica żadnych w lej mierze nieszczędzi koeziów. N a wniosek Kommissyi rzeczonej nowy zaprowadzono eposob czyszczenia ulic i odwożenia biota; znaczną ilość domów niezdrowych i zawadzających Wolnemu przewiewowi powietrza zakupiono i sprzątniono. Wszystkie domy zwiedza policya, aby się przekonać, czy położenie ich i wewnętrzne urządzenie niesprzyja rozwinięciu niezdrowych wyziewów, W mieście zakładają cztery wielkie szpitale; oprócz tego uporządzą się w każdej dzielnicy małe lazarety, które już mają przeznaczonych sobie lekarzy, aptekarzy i dozorców; nikogo przymuszać niebędą, aby się dał zanieść do szpitala, owszem każdemu z lazaretów mniejszych pomoc potrzebna do domu przeselaną będzie. Litwini tu przebywający zawiązali między sobą towarzystwo roesyjsko-litewskie, na czele którego stanął P. Cezar Hr. Plater, Wydadzą, cni pamiętniki o rewolucyi ostatniej. Dnia i2. Lutego obchodzili oni uroczyście imieniny Kościuszki. Messager donosi z Nancy, co następuje: "Syn Xiecia Liewen, Posła teraźniejszego r08syjskiego przy dworze angielskim, dwa dni u nas bawił. Młodzieniec ten właśnie wtenczas był w Warszawie, gdy rewolucya tam wybuchła. Chociaż rodem Kurlandczy k, dzielił on jednak uczucia i widoki Polaków i wstąpił jako prosty żołnierz w szeregi walecznych. Okryty bliznami, tułając się przez wielką część Niemiec, w łachmany chłopskie przywdziany, aby tylko ujśdź prześladowania, przez rodziców własnych wydziedziczony, przybył nareszcie w najnędzniejszem położeniu do Francyi. (Gaz. Vossa.) Konstytucyonieta donosi z Rzymu z d.
4. L u tego; "N ieograniczona władza Kardynala- Sekretarza zbliża się do końca swego, bo wkrótce ma nastąpić odmiana w zarządach duchownych. Podobno na przyszłość 4 Kardynałowie pracować będą wprost i bezpośrednio z samym Papieżem i kierować czterema Ministeryami. Pożyczkę Rothschildską już epotrzebowano; ostatnie 50,000 Tal, służyły Da to, aby zapłacić koszta za wkroczenie Austryaków i żołd dla żołnierzy, aby dobrowolnie poszli na Bonończyków, Zamierzają więc teras zmniejszyć pensye, niektóre urzędy ska
sować i na duchowieństwo wyższe nadzwyczajne nałożyć podatki. Izba Deputowanych odbywała dnia i4go w dalszym ciągu narady nad budżetem Mini» steryum sprawiedliwości. Oddział o Radzie Stanu, obejmujący 486,000 fr., dał powód do obszernej dyskussyi, H r, Gaetan de Laro * chefoucauld żądał, aby pensye Radzców Stanu zupełnie zniesiono. Minister sprawiedliwości wynosił przysługi, jakie Rada Stanu dotychczas wyświadczyła krajowi, a zarazem oświadczył, że Izbie jeszcze w ciągu tegorocznego posiedzenia przedstawiony będzie projekt do prawa o reorganizacyi tej władzy; doa póki to nienastąpi, mówił on, tern bardziej potrzeba zachować w całości ściągający BHI do niej oddział, gdyż być może, że summa 486,000 fr. niewystarczy przy nowej organizacyi. Po oświadczeniu takowem P. Larocbefoucauld zgodził się na poprawkę Pana Bavoux, który żądał, aby na pensyach Radzców Stanu oszczędzono 343,000 fr. Wniosek ten odrzucono jednakże. Pan Delpon wszedł na mównicę z ogromnym manuskryptem, dla udowodnienia oszczędności około 130,000 fr.; skoro jednak rozpoczął mówić, szelest rozmów prywatnych wzmógł się tak bardzo, że szybko schował ewój manuskrypt do kieszeni i chciał opuścić mównicę. N a weziranie Prezydenta, aby sobie nie dał przerywać niebacznością zgromadzenia, dobył wprawdzie powtórnie swoje papiery, lecz gdy jednak powtórnie rozpoczęto powszechną rozmowę, zwinął je znowu i wrócił na miejsce« Żądana przez niego oszczędność została odrzucona. Z większą pomyślnością powiodło się Panu Havin, Wniosek jego o oszczędzenie 60,000 fr. przy pensyach 22 Radzców Stanu (każdy pobiera 15,000 fr.), mimo najmocniejszego oporu Ministra handlu i sprawozdawcy Pana Vatismenil został przyjęty znaczną większościągłosów . N ajbardziej przyczynił się do przyjęcia tego wniosku P, Dupont de l 'Eure, który oświadczył z mównicy, że zmniejszenie pensyi Radzców Stanu równie jak Radzców Sądu Kassacyjnego i Izby obrachunkowej z 15,000 fr. na 12,000 wtenczas już było jednomyślnie uchwalone w Radzie Minietrow, kiedy on miał pieczęcie. Pan Barthe zarzucił poprzednikowi swojemu w urzędzie, iż jest niedelikatnym; a Pan Perier po głosowaniu łajał gwałtownemi wyrazy tak dalece, iź w oppozycyi zaczęto wołać do porządku. N astępny oddział, dla Sądu Kassacyjnego, obejmuje 973,000 fI. Kommissya chciała summę tę zniżyć na 892,000 fr.; Pan Havin zaś na 710,000 fI.

Kommissya Izby Parów, której poruczono  sienia uroczystości 21. Stycznia, w jednej z najbliższych sessyj zdawać będzie sprawę; słychać, źe uczyni propozycyą, aby utrzymano uroczystość, lecz też aby usunięto projekt dźwignienia pomnika Ludwikowi XVI. i innyrn ofiarom rodziny Królewskiej. Sprawozdawcą jest mianowany HI. Tascher. Koinmissya Izby Parów do przejrzenia projektu prawa o rewizyi księgi praw karnych zgromadza się codziennie i zamierza poczynić liczne zmiany. Sprawozdawcą jest Hr. Bastard. Generał Savary chce przysłać ioosynów znakomitych rodzin algierskich do Francyi, gdzie mają być ukształceni kosztem rządu. Z Lyonu, dnia 13. Lutego. - Wczoraj przybył tu pierwszy oddział oficerów polskich 294 się składający, na statku parowym. Nazajutrz, pozajutro i w następnych dniach reszta nadejdzie. Zgłosiła się wielka część mieszkańców z oświadczeniem, ii chętnie chce przyjąć walecznych wychodźców. Z Toulonu, dnia 11. Lutego. - Aviso donosi: Marengo ( okręt) odebrał rozkaz przeprawienia 3go batalionu 66go pułku do Włoch. Wzeszła środę przybył tu batalion i3go pułku, a wczoraj batalion J5go. (Z Marsylii donoszą, źe pułk 66ty na okręt "Suffren " wsadzono; na pokładzie tegoż znajduje się także 80,000 nabojów.)
ROZlllaite wiadolllOŚci.

W tych dniach wyszły w Warszawie z druku U A. Gałęzowskiego i Komp. następujące dzieł a: 1) Wiązanie Olesia czyli religijno-moralne Z nim rozmowy przez młodą Polkę, porządnie oprawne wtekiurę, zokładką drukowaną, cena złp. 6. 2) Wywód praw spadkowych Słowianskich przez J. H u b e dodatkami pomnożony przez R. Hube, cena zip. 3. PoszYt 6ty Tomu VIII.
Themidy Polskiej, pismo nowe i praktyce prawa poświęcone; po odbiór tego poszytu raczą się zgłosić Prenumeratorowie do właściwych Kantorów. Przy tern oświadcza drukarnia A. Gałęzowskiego, iż druk zbioru Pisarzów Polskich dalej kontynuje i w swoim czasie o wyjściu następnych tomów donieść nieomieszka. Wkrótce takie wyjdzie z tejże drukarni No. 4. Tomu VII. Sylwana, dziennika nauk leśnych i łowieckich; tudzieżdzieło Doktora L e o o cholerze w języku niemieckim, układem S. H. Merzbach. - W druku są dwa nader pożyteczne dzieła: i) O chorobach rzemieślników, fabrykantów i ludzi rozmaitego stanu i zatrudnienia wraz z sposobami chronienia się od tychże,
praca szczególniej pOSWIęcona klassie przemysłowej. Najnowsze spostrzeżenia nad chorobami bydła wszelakiego rodzaju i sposoby ich leczenia, dzieło ważne dla każdego gospodarza.
PUBLICANDUM.
Gospodarstwo na holendrach Zinskowo pod Tomyślem sub Nro. 4. położone, Greiserom należące, z jednej huby i półtory morgi roli i potrzebnych budynków się składające i na 805 tal. 2« sgr, 6 fen. sądownie otaxowane, ma w drodze koniecznej subhastacyi najwięcej dającemu być sprzedane. My z polecenia Król. Sądu Ziemiańskiego Poznańskiego do tego peremtoryczny termin licytacyjny na dzień 30sty Kwietnia r. b. zrana o 9. godzinie w lokal u magistratskim w N owym Tomyślu wyznaczyli, na który ochotę kupna mających z tern ostrzeżeniem zapozywamy, że taxa i warunki w naszej registraturze przejrzane być mogą. Buk, dnia 11. Lutego 1832.
Kr6lewsko - Pruski Sąd Pokoju.
Hozeszta się fałszywa wieść, jakoby W. Jan Krasicki Radzca Ziemski, przed swojem oddaleniem się z tutejszej prowincyi znaczne zaciągnął sunjmy i swych podszedł wierzycieli; dla ocalenia honoru nieprzytomnego mam sobie za obowiązek, takowej niniejszem publicznie zaprzeczyć, i zarazem zapewnić, źe przez uprzejme chęci obowiązanego wszystkie trudności zniesione, i każdy z wierzycieli dawno zaspokojony został. Poznań, dnia 24. Lutego 1832. I.
Kruger.
Na Garbarach pod Nro. 408. znajduje SIę skrzydło machoniowe do sprzedania. Wyciąg z Berlińskiego kursu papierów i pieniędzy.
Dnia 28. Lutego i 832.

Papiera- Gotowimi znąpo Obligi długu państwa 94 93? Obligi bankowe ai do włącznie
Zachodnio- Pruskie listy zastawne , , 97$ 961 Listy zastawne W. Xicstwa Poznańskiego, 981 Wschodmo-Pruskie. 991 991 106 Poznań, dnia 1. Marca 1832.
Papierami. Gotowizna. Gi ita.
Kurs obligów m. Poznania 96 4