GAZETA Wielkiego Xiestwa 3ACP nM PO ZNA N SKI EGO Nakładem Drukarni Nadwornej W Dehera i SpółhU - Redaktor: JI. Wannowshi. JW 9 1 . w Poniedziałek dnia 16. Kwietnia 1832. .Wiadolllości krajowe. Z Berlina, dnia n. Kwietnia. Przybył lu: Generał-Major i komenderujący 5I..I, brygadą obrony krajowej, ska dnia Twczoral 8 \ _ ć _ r,t:?e,r.yi -49. y. i, l},ifl, , tqe1la:zlUlliW i W BW @n Udała si do Ł wc o . I2f została J1racu . eg,or:- . pomocnych I ; ,rzy lazaretach..- n.TstersnraIHHE Hft tHłł&lfMH1' HtrilBj&lłWfH ,MI j1 wi dliwości iIl1mnlltlu, bczył: "Dziś z dumą wyznać możemy, że okręty nasze znajdują się na wszystkich morzach, a bandtra nasza wszędzie jest szanowana. Dopóki zaufanie Króla utrzyma mię na inojem miejscu, stale trzymać się będę system u, który uważam za korzystny dla kr aj u" Poczem ukończono dysskussye i zajęto się pojedyńczerni oddziałami. W I. (wydatki na adrninistracyą centralną 691,000 fI.) oszczędzono z początku 43,000 frank, lecz później przydano 33,000 fr, na Bióro Likwidacyjne dla osad St. Domingo. Posiedzenie d. 30. Marca. Oddział 2. budżetu Ministeryum marynarki, obejmuje summe 20813100 na płace lądowe i morskie, oraz na wydatki odpowiednie tym płacom; zmniejszono ją w ogolę o 357,700 fr. ' Przy tej okoliczności Minister marynarki zrobił obraz teraźniejszego składu swego wydziału: I Admirał, 10 Vice Admir., 17 Contr-Admir., 84 Kapitanów okrętowych, 124 Kapitanów iregat, 63 Kap. korwet, 432 Poruczników, okrętowych, i 420 Porucz. fregat.' W I. 1789. liczba Officerow marynarki wynosiła 1655, a w roku ib>3» przed przywróceniem monarchii 2.396, do których dodać jeszcze należy 1862 Officerow pomocniczych. Wedle podań Ministra marynarki, Francya ma w tej chwili na morzu także 31 okrętów i będących w budowie ig« W od« dziale 3. przyznano 1063800 frank, na lazarety, a w oddz.4. na zaopatrzenie w żywność 73220CO fran. Oddz. 5. na budowę i uzbrojenie okrętów. N a drzewo do budowy projektowano 5800000fI.; eumrnę tę P. Auguis chciał zmniejszyć o million; przedstawiał jeszcze oszczędność w takiejże summie z płacy robotników; lecz po krótkich uwagach sprawozdawcy, P. Dupin odrzucono obadwa zmniejszenia. Dalsze dyskussye odłożono do dnia następnego. Izba Parów. Posiedzenie dnia 30. Marca. W czasie dyskuseyi nad prawem o rozwodach czterech mówców żądało głosu, pierwszym był Hr. Simeon. Przypominał on, źe dawniej nigdy we Francyi niebyło prawa zezwalającego na rozwody; w rzadkich przypadkach, kiedy Xiąźeta krwi Królewskiej żądali rozwodu zswemi małżonkami, udzielali takowy Papieże; dopiero w I. 1792. oddzielne prawo zaprowa 1816. tak, ii przez krótką trwałość niezakorzetiiło się w kraju; przywrócenie tego prawa niezgadzałoby się teraz z obyczajami i zwyczajami Francyi, znali to dobrze i obrońcy rozwodów, rieprzeczyli oni, źe małżeństwo w swej istocie jfst nierozwiązalne ; żądali przecież rozwodów jako wyjątku na takie przypadki, kiedy małżeństwo tyle się już sobie uprzykrzy, źe częstokroć dopuszcza się występku dla przerwania łączącego je węzła. Lecz na takie przypadki służy rozłączenie co do stołu i łoża. Zresztą bard/o sę myli, kto morderstwo w małżeństwach przepisuje brakowi prawa o rozwodach, w przeciągu bowiem czasu otl 1793- do 1816. f., kiedy istbialo to prawo, wydarzały się również takie przestępstwa i w tymże stosunku, co w 0sarnich 16. latach. Lecz gdyby i nietak było, słusznie przecież zapytaćby się można, czyli to ząadza się z rozsądkiem, ażeby związek tak mocno obchodzący wszystkie rodziny, pozbawiać najpiękniejszej i najwłaściwszej rękojmi dla tego, że niektóre osoby pokusićby się mogły przerwać go gwałtownie? Rozdział co do stołu i łoża, zapewnia w małżeństwie zniechęeoiiem to samo,' czego się spodziewa po rozwodach; niedopuszcza on już powtórnego małżeństwa; b o, gdyby na to zezwolić chciano, wspieranoby tylko rozwody, które same z siebie, ze względu nawet na dzieci, zawsze byłyby szkodliwe. Przy końcu wniosku ganił mówca rozwody i za wspolnem zezwoleniem, następnie wnosił za odrzuceniem tego prawa. Przeciw tym uwagom mówił Hr. Boissy d'Ani..las, który małżeństwo uważał tylko za akt cywilny tak, źe kiedy warunki jego niesą dopełniane, powinien być rozwiązany. Sam rozdział co do stołu i łoża uważał mówca za całkiem nie dostateczny , gdyż rozłączeni tym sposobem małżonkowie, skaraniby byli na dożywotne bezźeństwo; wszyscy zaś prawodawcy i moraliści uważają bezźeństwo za źródło zepsutych obyczajów. Margrabia Malle-ville bardzo mocno powstawał prz< ciw rozwodom, które zrywają wszystkie związki towarzyskie i niszczą wszelkie jego sprawy. Za projektem do . tego prawa mówił jeszcze HI. Lanjuinaie, poczem dalsze dyskussye odłożono do dnia następnego. Mówią, ie HK Mont-livet wkrótce obej roie generalną Intendenturę listy cywilnej, jego 2aś następcą w Ministerium pHbIIer5Iego oświecenia ma być P. Guizot. Podług dziennika Te tnps przyjmuje on ten urząd, lecz z warunkiem, iżby prezydował w Radzie Stanu, gdzie dotąd prezydował Wielki Kanclerz. Zmieniony teraz będzie garnison w naszych osadach. Gabarra Du ren ce odpłynęła z Brest do Guadeloupe z 340 ludźmi, L o i r e z 3 5 O do M a r t i n i q u e ; korwety A II i e r i N i e v r e udadzą się za niemi z 800 ludźmi. W./jsko przeznaczone do Bourftoo siądzie na okręty w Rochefort. Rida miejska w Metz postanowiła z powodu teraźnieje/ej drogości zboża zrobić zapas z 6000 worków pszenicy, które mają być kupione za granicą. Gdy cena pszenicy doszła wysokości 25 fr. 18 cent., stosownie więc do prawa, wolny jest dowóz zboża do Marsylii i wszystkich Departamentów nad morzem Śródziemnym. M o n i t o r umieścił postanowienie Królewskie, wedle którego trzy bulle papiezkie, tyczące się mianowania XX. Raillon i d'Humieres Arcybiskupami w Aix i Avignon, ax Rey Biskupem w Dijon, mają być ogłoszone zwyczajnym sposobem, oraz wpisane do ksiąg Rady Stanu w języku łacińskim i francuskim. Art. 2. tego postanowienia brzmi: "Zatwierdzają się pomienione bulle bez przyjęcia jednakże umieszczonych w nich klauzul, formuł i wyrażeń, które są lub mogłyby być przeciwne ustawom i prawom Królestwa, oraa przywilejom i zasadom Kościoła Gallikań. sWego, mianowicie zaś wyrażeń: AłnUium Philijjpurn, franaae et Navarrae Regem. " Z Strasburga, dn. 5. Kwietnia. Obwieszczono tu następującą depeszę telegraficzną z Paryża d. 5. Kwietnia o godz. n,"Fałtzywe pegłoeli o zatruciu pokarmów nanowo wznieciły zaburzenia w niektórych dzielnicach stolicy. Pięć osób, które poeóółstwo pod tym pozorem, źe były otruciciela. mi, ścigało, stały się ofiarą tych nieezcze. snych przesądów. Władze dowiodły, źe po głoski te zupełnie są płonne, i tuszą sobie źe im się uda zwiedzione umysły z błędu wy. prowadzić. Dzisiaj w całym Paryżu zupełoy panuje pokój. * e Anglia. Z Londynu, dnia 3. Kwietnia. Stan zdrowia Xięźniczki L udowiki, ciągle jest zatrważający, b o, źe się chwilowo lepiej miewa, to w tej chorobie nic niedowodzi. D. 31. m. z. dostąpiła Xieiniczka 15. roku życia. W obecnych smutnych okolicznościach naturalnie ani powinszowania, ani uroczystości, miejsca mieć niemogły-, tylko Królowa sama starała się przez małe podarunki umysł zasępiony synowicy swojej nieco rozweselić Matki Xięźniczki w piątek zeszły nadaremnie czekano; odtąd miały listy od niej nadejść jechać niemoźe. Dzisiaj po południu zgromadzili się wszyscy Ministrowie gabinetu w Londynie przytomni, w wydziale spraw zewnętrznych; posiedzenie trwało aż do północy, Sun następujący zawiera artykuł: "Z głębokim żalem donosimy, że nic zgoła stanowczego, nic pewnego względem kreacyi nowej Parów na jawniewyszło. Każdy względem przedmiotu tego, w najwyższym stopniu ważnego, w niepokojącej zostaje niepewności. Napominają nas wprawdzie, abyśmy mieli zaufanie i dobrze sobie tuszyli, zapewniają nas, że wszystko tak pójdzie, jak pójść powinno, że wielka sprawa narodu z gorliwością do pomyślnego końca ma być doprowadzoną; ale o witlkiem pytaniu, jedynie tylko otuchą nas natchnąć mogącem, nic zgolą niewierny. Na cóż się przydadzą owe ogólne zaręczenia, jeśli im nietowarzyszy mianowanie nowych Parów? Cóż innego ztąd wynika, jak oświadczenie rządu, iż lud niema prawa, wynurzenia swojej ciekawości choćby w przedmiocie, od którego życie albo zguba jego zawisła? Przez swoje lękliwe milczenie usiłuje obecnie Lord Grey przekonać kraj, aby wierzył, lecz wierzył przeciw podobieństwu do prawdy, że stoi w promieniach słońca, chociaż ciemności nocne zewsząd go otaczają. Nierównie lepiej byłoby, gdyby, powtarzamy, gdyby śmiało powiedział do ludu: "Niechcę nowych mianować Par ów," niż że przez swoje wahającą się politykę kraj cały zniedołężnia. Kraj wymaga od Eacnego Ministra wyraźnego "T ak j e s t" albo " N i e," a on się uchyla, nakształt Lorda Burleigh, kiwając niedościgle głową. To jest islo tnie postępowaniem, które usprawiedliwić się nieclaje. - Odkąd wiadomości te umieszczano w piśmie naszem, doszła do uszu naszych pogłoska, nacechowana piętnem wiarogodności, Stosownie do której dzisiaj, albo najdalej w piątek, w Gazecie Nadwornej nowa kreacya Harów do publicznej ma być podana wiadomości. Dla sprawy Ministra, Króla, a co więcej dla »prawy całego kraju, życzymy szczerze ziszczenia onej. T i m e s rozumie, że chociażby w rzeczy samej powlórnego dostąpiono odczytania bilu w Izbie wyższej, to wszelako tylko z b a r d z o s z c z u p ł ą większością da się wykonać. - Duchowieństwo OxfortskiepcTslanowilo jednozgodnie na zgromadzeniu generalnem , podać petecyą do l/by wyższej p r z e ci w przyjęciu bilu reformy. T i m e s na takie postępowanie w żarliwych powstaje wyrazach, poczytując to za rzecz zupełnie nieprzyzwoita, żeeięduchowień stwo miesza w sprawy do wydziału jego bynajmniej nienaleiące. Gazeta G lob e zawiera następujący artykuł o domysłoweoi ułatwieniu interesów Portugalii: "Ciągle rozchodzi się pogłoska, ii Docu Miguel uczuciem swojej słabości i p 0lityczneoii pobudkami został skłoniony do uznania prawa swojej synowicy pod pewnemi warunkami, i że Dom PellT3 będzie miał ukontentowanie przywrócić ojczyźnie swojej błogosławieństwo pokoju i prawej władzy, bez bolesnej walki z swoim bratem i bez »»niecenia wojny domowej w kraju, w którym się urodził. Niemożerny wprawdzie ręcz>ć za prawdę tego doniesienia; bardsobyśmy się jednak ciesz)ii, gdyby się potwierdziło. Niewątpliwie interesem jest Europy, a zwłaszcza Hiszpanii, aby zatargi między członkami domu Braganckiego załatwiły się bez rozlewu krwi obywatelskiej w Portugalii; dowiadujemy się, iż tak Ausirya, jako też Francya i Anglia nalegają na rząd Hiszpański, aby poprzestał na wszelkim rodzaju ułatwienia, i wstrzymał się od wszelkiej imerwencyi. Dani a. Z K o p e n h a g i, dnia 84, Marca. Postanowienie Królewskie oznacza teraz w Królestwie Duńskiem, jako dawniej w Xię* siwach Slleswickiem i HoJ sztyńekiera, osoby mające dawać swe ztiania nad przedsiawianemi lu» projektami do praw względem uraa,dzenia stosunku Stanów. Jest ich 35, a dzień 9. Lipca przeznaczono na ich zgromadzenie. Stołeczne miasto Kopenhaga wyselała na io zgromadzenie n członków; Seeland 4; Fiihnen 6; wyspy Laaland i Falster 4; Jutland 8; Islandya 2. Królewsko-Szwedzki Poseł do Dworu Cesarsko - Austryackiego Hr. L6venbjelm, przejeżdżał tędy powracając z Sztokholmu do Wiednia. Parowy okręt " Frydery k d e n S i e t e ", d. 3. p. m. r o z p o c z n i e s w oj e podróże stąd do Traveoiiinde i do Kiel, które przez lato odbywać będzie, w poniedziałki do Travemiinde, a w piątki do Kiel. Parowy okręt "Xi<;znicika Wilhelmina" będzie odchodził do Lubeki. Rozmaite wiadomości. N a górze Harray, koło Żółkwi (w Galicy i) leżącej, znajdują się ruiny letniego zamku Jana I I I, Króla Polskiego, niezapomnianego także w dtiejaeh Austryi, (dodaje Gazeta Teatralna Wiedeńska w Nrze 49. r. lS34.) żałoby z powodu klęski, którą Kara Mustafa odniósł przez Króla Jana I I I. pod Wiedniem d. 12. Wraeśnia 1683. Już od lat kilkunastu mody do natury i wygody zbliżać się zaczynają. Dzieje, mód dawniejszych wystawiały nam nieraz, źe tak rzekę, prawdziwe dziwolągi smaku. I tak r. 1774. było w modzie w Paryżu ubranie głowy, zwane pouffs au sentiment. Ubranie takie miała na głowie Xięźna Chartres na operze; sprawiło ono powszechne zadziwienie i składało się zna stępujących rzeczy: widziano na jej głowie kobietę w kr2eś!e z dzieckiem na ręku; to oznaczało Xiecia Valois i jego marnkę. Z prawej strony papuga, ptak ulubiony Xieznej, dziubała wiśnią; z lewej stał murzynek, wyobrażenie drugiego jej ulubieńca. Zresztą cała ta budowa składała się z włosów, wziętych od Xiąźąt Chartres, Penthievre i Orleans, a które przyjemnym sposobem o gazę pookręcane i drogiemi kamieniami, tudzież kwiatami ozdobne były. Byłato tak wielka fryzura, źe zajmowała całą prawie część przednią loży. Wszystkie damy polubiły wnet owe pouffs au sentiment, i każda stroiła się w przedmioty upodobane. Przyjaciółki natury nosiły na głowach piękne okolice wiejskie, lasy i góry; inne, knieje z Wyobrażeniem łowów. Dziki, sarny, jelenie, znajdowały się pomiędzy ich włosami, także psy i myśliwi, za temi zwierzętami pędzący. Zgoła u moda była prawdziwem szaleństwem. Okrucieństwafrancuzkie} lionwencyu Oto spis straconych przez Konwencye ustanowioną 17. Sierpnia 1792, a rozwiązaną 15. Grudnia 1794. r. Osoby wyrokiem konwencyi na ścięcie skazane są: Ludwik XVI., Marya Antonina, X. Elżbieta, 6 Xiążąt i 3 Xieine krwi, 6 Xiąźąt, 2 Xięźne, 14 Margrabiów, 2 Margrabinę, 23 Hrabiów, 6 Hrabin, 3 WiceHrabiów, 314 szlachty, 12 Kawalerów orderu St. Ludwika, 127 dam szlachetnych, 45 obywatcIek, 76 wdów szlachty i innych, 4 Kanoników, 2 Biskupów konstytujących, 14 mnichów, 455 xięźy konstytujących, 23 mniszek, 2 Marszałków Francyi, 47 Generałów, Generałów dywizyi i brygady, 13 Marszalków polnych, 32 Pułkowników i Podpułkowników, 8 Majorów, 51 Kapitanów, 17 Adjutantów, 41 Poruczników, 7 oficerów od artyleryi, 84 żołnierzy pułkowych, gwardyi narodowej i majtków, % Admirałów, i Kommondor, 8 Kapitanówokrętów, 105 Komisarzy wojskowych i morskich, 33 członków narodowej konwencyi, 4 członków zgromadzenia prawodawczego, 29 członków zgromadzenia konstytucyjnego, 3 Mini«strówstanu, 30burmistrzów, '28 sędziów, 16 sędj.iów pokoju, 24 aktorów, literatów i wyda. wców gazet, 175 radzcówpariamentowych, adwokatów inotaryuszów, 109 osób prywatnych, 12 bankierów, 58 kupców, i66 urzędników mUnicypalności, 941 osób różnego stanu. Wogole osób 2,774. Najstarszym z nich był Dupin radzca parlamentu Tuluskiego, którego wiek 97 letni nieprzebłagal krwawego sądu; 25 innych radzców tegoż samego parlamentu, zostało straconych razem z4radzcami paryzkiemi. Tenże sam sąd skazał na śmierć samegoź Robespierra i około 100 jego kolegów, którzy ten Trybunał ustanowili i utrzymywali. Grób Kornea i Julii. Cmętarz w Weronie, gdzie spoczywają po« pioły tych sławnych kochanków, od dawnego już czasu przez uderzenie pioruna w przyległy magazyn, który ogień pochłonął, został całkowicie zniszczony; kamienna trumna, w której Julia po wypiciu usypiającego napoju była przez Mnicha złożoną, jett teraz jedynym zabytkiem, jaki po niej pozostał. Po« strzeżono w trumnie kamień, na którym głowa spoczywała, dwa otwory wydrążone dla wpuszczenia powietrza i miejsce na pochodnię. Przed kilką laty trumna stała na cmentarzu, w temże samem miejscu, w którem obaj kochankowie byli pogrzebani; gdy jednakże to dało powód amatorom, życzącym posiadać drogie ostatki kamienia miłości, do częstego odwiedzania, i kamień począł się znacznie zmniejszać w swej objętości, przeniesiono trumnę w miejsce bezpieczniejsze, gdzie się starannie i dotąd chowa. Wyspa J t h a k a. Pewny podróżujący, który niedawno zwiedził część Grecyi, opisuje ciekawe szczegóły o starożytnej ojczyźnie Ulissesa. Vatki, stolica tego kraju, leży w roskosznej okolicy, otoczona amfiteatrem skał, które ze wszech stron obwarowaną kształcą odnogę. Miasto u podnóża skał, jakby naśladując liczne ich zakręty, ciągnie się aż ku morzu, którego fale uderzają o domy, częścią zaś wstrzymana są przez kamienne wały. Z pomiędzy zabytków starożytności, które wyspa ta obficie posiada, zasługują szczególniej na uwagę: Patie Ulissesa, niedaleko odnogi Alto, ogrody 1 aeTteea, i podziśdzień płodnością swą zadziwia'" jące, skała Homera i kaskady Arelhuzy. Naturalny konduktor. Konduktor Franklina ma swoje niedogo dności: trzeba go utrzymywać i doglądać, również zachodu. Inny wcale prosiy sposób ui bronienia się od pioruna odkryli ludy anie, i być może, iż *ię etanie powszechniejszym. Dostrzegli oni, że buk o wielkich liściach, będący odmianą buku europejskiego (fagus s \fva tica) , »igdy od piorunu niebywa uszkadzany: zdaje się nawel, że starożytnym środek ten byt znajomy, gdyż pasterze szukali pod bukami schronienia. Odkrycie (ej zbawiennej własności tak się już sprawdziło w pólnocno-arnerykańskim Stanie Tennessee, ie w czasie burzy mieszkańcy uciekają do gajów bukowych. Zresztą niejest to nowe odkrycie, lecz postrztżenie, które te dzieci natury drogą o